Хĕлле
çитрĕ.
Сапăрлăх тĕллевĕсем: ачасен тавракурǎмне пуянлатасси, тăван
тавралăха сăнама, юратма, тĕнче илемĕпе киленме хăнахтарасси, унăн илемне
упрама вĕрентесси, тĕрлĕ пулăма аталантарас туртăма аталантарасси.
Тĕллевсем:
фонетика,
лексикăпа грамматика, аудировани, вулавпа куçару, ыйту-хурав, çыру хăнăхăвĕсене
аталантарасси.
Грамматика материалĕ: пулас
вăхăт (пурлă форма).
Курăмлăх
хатĕрĕсем:
компьютер, проектор, экран, темăпа хатĕрленĕ слайдсем.
Усă курнă
литература:
1. Абрамова Г.В.
Чăваш чĕлхи: вырăс шкулĕн 5-мĕш класĕ валли / Г.В.Абрамова. –
Шупашкар, 2011.
2. Абрамова
Г.В. Вырăс шкулĕн 5-мĕш класĕнче чăваш чĕлхи вĕрентмелли методика /Г.В.Абрамова. –
Шупашкар, 2012.
3. Абрамова Г.В.
Рабочая тетрадь к учебнику «Чăваш чĕлхи». 5 класс. Часть I / Г.В.Абрамова. –
Чебоксары, 2011.
4. Абрамова Г.В. Обучение
чувашскому языку в русскоязычной школе: методическое пособие / Г.В.Абрамова. –
Чебоксары, 2009.
Урок
юхăмĕ.
I.
Класа урока йĕркелени. (1мĕш слайд)
В:
Ырă кун пултăр, ачасем !
А:
Ырă кун пултăр, Алина Анатольевна!
В:
Ачасем, пирĕн урокра паян хăнасем пур. Вĕсене те ырă кун сунар-ха.
А:
Ырă кун пултăр, хăнасем!
В:
Шăнкăр-шăнкăр! Шăнкăрав
Акă
иртрĕ те тăхтав.
Ларăр
парта хушшине
Пуçлар
чĕлхе урокне.
II.
Фонетика зарядки. (2-мĕш слайд)
-Кăштах чĕлхесене
вылятса илер-ха.
Тĕрĕс
калăр!
ĕ-лĕ-ĕл –
çитрĕ сивĕ хĕл
ÿ-ÿр-юр -
ÿкрĕ шурă юр
ă-ах-ăх -
чÿречерен пăх
ăх-ĕх-ух -
урама эс тух
III.
Пуплев хăнăхтарăвĕ (çанталăк çинчен калаçни).( 3-мĕш слайд)
1. Дежурнăйпе калаçни.
- Паян класра кам дежурнăй?
- Паян класра эпĕ дежурнăй.
- Класра кам çук ? (ача тăрса пурте пуррине е кам çуккине
пĕлтерет)
2.
Корреспондент ĕçĕ (1 ача ачасенчен паянхи çанталăк çинчен ыйтусем парать,
ачасем хуравлаççĕ)
В:
… доска умне тух, тархасшăн. Эпĕ сана халĕ корреспондент пулма сĕнесшĕн Эсĕ
хирĕç мар-и? Хирĕç мар пулсан эпĕ сана микрофон паратăп. Эсĕ вара паянхи
çанталăк çинчен ачасенчен ыйтса пĕл.
-
Халĕ çулталăкăн хăш вăхăчĕ?
- Çанталăк мĕнле тăрать?
- Хĕвел пăхать-и?
- Урамра мĕн выртать?
- Паян юр çăвать-и?
- Сывлăш температури миçе градус?
- Йывăçсем мĕнле тăраççĕ?
- Кайăксем мĕн шыраççĕ?
- Çынсем мĕнле тум тăхăнаççĕ?
- Хĕлле ачасем мĕнпе ярăнса савăнаççĕ?
- Сана хĕл килĕшет-и?
3.
Паянхи çанталăк çинчен пĕр ача пĕтĕмлетсе каласа пани.
IV.
Хĕллехи çанталăк çинчен калаçу ирттересси.
-
Эсир мĕнле çулталăк вăхăчĕсене пĕлетĕр?
-
(çулла, хĕлле, кĕркунне, çуркунне) (4-мĕш слайд)
- Ачасем, çулталăкăн кирек хăш вăхăчĕ те илемлĕ. Кĕркунне
йывăçсем тĕрлĕ тĕслĕ, халĕ çара. Çулла тавралăх симĕс, хĕлле шурă. Çуркунне
пĕтĕм тĕнче вăранать.
-
Кашни çулталăкăн хăйĕн уйăхĕсем пур.
-
Уйăхсен чăвашла ячĕсене аса илер-ха. (5-мĕш слайд)
-
Çуркуннехи уйăхсем: пуш, ака, çу.
-
Çуллахи уйахсем: çĕртме, утă, çурла.
-
Кĕркуннехи уйăхсем: авăн, юпа, чÿк.
-
Хĕллехи уйăхсем: раштав, кăрлач, нарăс
-
Халĕ эпĕ сире видеоролик пăхма сĕнесшĕн (гиперсылка). Эсир вара
тимлĕ пулăр.
-
Ку ĕç авторĕ çулталăкăн хăш вăхăтне сăнлать-ши?
-Тĕрĕс
ачасем, автор хĕл кунĕсене сăнлать.
III
. Урокăн темипе, тĕллевĕсемпе паллаштарасси.( 6-мĕш слайд)
-
Паянхи урокра эпир те сирĕнпе хĕлле çинчен калаçăпăр, «Тинех хĕл çитрĕ»
текстпа, çыру тетрачĕпе ĕçлĕпĕр, çавăн пекех пулас вăхăт çинчен çирĕплетсе
хăварăпăр.
IV.
Грамматика материалĕпе ĕçлени. (7-мĕш слайд)
-
Халĕ экран çинчи материалпа ĕçлĕпĕр (вĕрентекен вуласа парать)
-
Халĕ çак предложение вырăсла куçарăр Ыран эпĕ парка кайăп. ( Завтра я пойду
в парк). (говорящий предполагает, что завтра пойдет в парк, но это действие
может и не произойти).
-
Çак предложенири глагол хăш вăхăтра?( пулас вăхăтра).
-
Тĕрĕс, ачасем.
-
Сейчас познакомимся со спряжением будущего времени.
- Будущее время употребляется тогда, когда говорящий
не вполне уверен в том, что действие призойдет.
V.
Грамматика хăнăхăвĕсене аталантарни (8-мĕш слайд)
1. Вĕрен глагола сăпатлани.
-
Халĕ çак материала çирĕплетсе вĕрен глагола пулас вăхăтра
сăпатлăпăр.
2. 3-мĕш хăнăхтарупа ĕçлени.
-
Халĕ кĕнекесене 118- мĕш страницăна уçăр, 3-мĕш хăнăхтарупа ĕçлĕпĕр.
1)
1ачана условине вулаттарни;
2)
Вĕçе-вĕçĕн вулаттарса пурнăçлани;
VI.
Кĕнекери «Тинех хĕл çитрĕ» текстпа ĕçлени.
1.Çĕнĕ
сăмахсемпе ĕçлени (9-мĕш слайд )
-
Халĕ эпир сирĕнпе кĕнекере панă текстпа ĕçлĕпĕр. Текста ăнланма, унпа çыхăннă
ĕçсене пурнăçлама çĕнĕ сăмахсемпе паллашăпăр. Çак сăмахсене малтан эпĕ вулатăп,
эсир тимлĕ пулăр, вĕсене астуса юлма тăрăшăр.
Тинех – наконец-то
Чăтăмсăррăн – с нетерпением
Витĕнчĕç – покрылись
Лăплантартăм – успокоил
Куç курать – видно будет
Пĕрре те – нисколько
Саватпăр – обожаем
Ярăннă вăхăтра – во время катания
а) вĕрентекен - хор;
ă) пĕр ача вуласа вырăсла куçарни;
б) çĕнĕ сăмахсемпе предложени туптарни;
2.
Текстпа ĕçлесси(119 стр.)
а)
текста вĕрентекен вуланине итлени;
-
Халĕ текстпа паллашăпăр. Тимлĕ пулăр, эпĕ вулама пуçлатăп, унтан сире
вулаттарăп, вуласа пĕтернĕ хыççăн эсир текста мĕнле ăнланнине тĕрлĕ ĕçсем туса
тĕрĕслĕпĕр.
ă) текстра паян паллашнă çĕнĕ сăмахсем тата сăмах
майлашăвĕсем пур предложенисене тупса вулани.
б)
текст тăрăх вĕрентекен калакан вырăс предложенийĕсен эквиваленчĕсене тупса
вулани; (10-мĕш слайд ).
-
Халĕ эпĕ сире предложенисене вырăсла калăп, эсир вара
вĕсене текстра тупса вулăр.
1.Наконец-то
пришла настоящая зима.
2.Окна
покрылись красивыми узорами.
3. И
утром, и вечером идет снег.
4.
Замерзли реки, пруды, озера.
5.Везде
белый-белый снег.
6.Мы с
семьей часто бываем в зимнем лесу, там катаемся на лыжах.
7.Она в
теплой куртке, шапке, сапогах.
8.Мы с
сестренкой долго катались на улице.
9. Во
время катания написали маленькое стихотворение.
- Маттур,
ачасем.
в)
пулас вăхăтри глаголсемлĕ предложенисене тупса вулани, вырăсла куçарни;
-
Ачасем, текстра паян паллашнă пулас вăхăтри глаголсем пур, çав предложенисене
тупса вырăсла куçарăр.
Текстра тупмалли предложенисем: «Таня, эпир йĕлтĕрпе
ярăнăпăр-и?» - ыйтрĕ вăл. «Ярăнăпăр, ярăнăпăр», - лăплантартăм ăна. «Нумай
ярăнăпăр-и?» - терĕ йăмăк.
г)
текста мĕнле ăнланнине ыйтусем çине хуравласа тĕрĕслени: (11-мĕш слайд )
1. Текстра çулталăкăн хăш вăхăчĕ çинчен каланă?
2. Таня хĕле мĕншĕн чăтăмсăррăн
кĕтет?
3. Таньăн çемйи хĕллехи вăрманта
час-часах пулать-и?
4. Таньăпа пĕрле урама кам тухрĕ?
5. Вĕсем мĕнпе ярăнчĕç?
6. Вĕсем сивĕ çанталăкран хăрарĕç-и?
7. Ярăннă вăхăтра хĕр ачасем мĕн
турĕç?
8. Сăвă мĕн çинчен пулчĕ?
д)
мăшăрпа ĕçлени (2 мăшăра итлени);
-
Халĕ çак ыйтусене пĕр-пĕрне парса туллин хуравлама хатĕрленĕр.
-
Маттур ачасем, ку ĕçе те аван пурнăçларăр.
е)
текста пĕтĕмĕшле чăвашла каласа пани (1 ача калавне итлени);
-
Ачасем, эпир текстпа тĕрлĕ ĕçсем турăмăр. Халĕ ман шутпа, эсир çак текста
чăвашла каласа пама пултаратăр пулĕ тесе шутлатăп.
VII.
Кану саманчĕ (12-мĕш слайд)
-
Ывăнни сисĕнме пуçларĕ, кăштах çан-çурăмсене хускатса илер.
VIII.
Çыру хăнăхăвĕсене аталантарни (çыру тетрачĕпе ĕçлени)
(13-мĕш слайд )
1-мĕш
хăнăхтарупа ĕçлени (хăйсем тĕллĕн).
-
Халĕ эпир сирĕнпе çыру тетрачĕпе ĕçлĕпĕр. Тетрадьри 39 урока тупăр, 1 хăнăхтарăвăн
условине вулăр.
IX.
Урока пĕтĕмлетни (14 -мĕш слайд )
-
Ачасем, паянхи урокра эпир сирĕнпе мĕн çинчен калаçрăмăр?
-
Хĕл çинчен калаçрăмăр.
-Сире хĕлле
килĕшет-и?
-Мана та питĕ
килĕшет.
-
Хĕллехи çанталăк хăй илемĕпе килентерет, савăнтарать. Сивĕ çанталăк сывлăша
уçăлтарать.
-
Çут çанталăкри кашни вăхăт, кашни пулăм илемлĕ. Эпир час-часах çак илеме
асăрхамастпăр. Ӳнерçĕсем куçпа курнине сăрăпа ÿкереççĕ, çыравçăсем вара çырса
кăтартаççĕ. Çавăнпа
та пирĕн çут çанталăкăн илемне курма, сăнама, упрама пĕлмелле.
X.
Схемăпа усă курса синквейн тăвасси. (15 - 16-мĕш слайдсем )
-Халĕ
хĕлле çинчен калаçнине пĕтĕмлетĕпĕр. Çак схемапа усă курса ушкăнпа синквейн
çыратпăр.
1. 1) я.
я. (1) хĕлле
2) п .я. (2) сивĕ, шурă
3) гл (3) савăнтарть, сивĕтет, илĕртет
4) предложени (1) хĕлле çанталăк
сивĕтет
5) тĕп шухăш çулталăк вăхăчĕ
2. Хĕллехи сăнавсем (гиперссылка ).
- Ĕлĕк ваттисем çанталăк тăрăх сăнавсем тунă. Хĕллехи çанталăк
тăрăх тунă сăнлавсемпе паллашар-ха.
· Хĕл тăманлă пулсан, çу çумăрлă пулать.
· Раштав уйăхĕ пĕлĕтлĕ, е юрлă пулсан, ака уйăхĕ йĕпе килет.
· Çил кăнтăр енчен вĕрсен – тăман çăвасса.
- Ачасем, халь паллашнă сăнавсемпе малашне хăвăр пурнăçра усă
курма пултаратăр.
XI.
Кану саманчĕ. Куç гимнастики (17-мĕш
слайд)
-
Халĕ кăштах куçсене кантарса илер-ха.
XII.
Киле ĕç пани (18 -мĕш слайд )
-
Эсир те текстри Таня пекех питĕ маттур. Эпĕ сире çитес урок валли творчестволла
ĕç паратăп:
1)Хĕр
ачасен хĕлле çинчен пĕчĕк сăвă çырса килмелле;
2)Арçын
ачасен вара хĕлле çинчен илемлĕ ÿкерчĕк ÿкерсе килмелле.
XIII.
Рефлекси (19 -мĕш слайд)
1.
Сире паянхи урок килĕшрĕ-и?
-
Эпĕ сире сарă çаврашкасем валеçсе панă. Эсир вĕсем çине халĕ смайликсем ÿкеретĕр.
Енчен те урок сире килĕшрĕ пулсан савăнăçлă смайлик ÿкерĕр. Урок килĕшсех
каймарĕ пулсан, ăнланман вырăнсем юлчĕç пулсан хурлăхлă смайлик ÿкерĕр. Халĕ
хăвăр ÿкерчĕксене çĕклесе кăтартăр тархасшăн.
2. гиперссылка «Кам
тавçăруллăрах?»
XIV.
Ачасен ĕçне хаклани.
-
Паянхи урокра эсир тăрăшса ĕçлерĕр . Мана эсир урокра тăрăшса ĕçлени савăнтарчĕ
. Ытларах … маттур ĕçлерĕç. (Ачасен ĕçне хакласси)
гиперссылка
Вĕрентекен:
Ачасем, урок вěçленсе пынă май чăваш халăх поэчě Петěр Хусанкай çырнă сăвă
йěркисене вуласа сире малашнехи уроксенче те ăнăçу сунас килет.
Ан ÿркенĕр, ăслă пулăр,
Пĕлмелли питех нумай,
Шырăр, тупăр, çырăр, вулăр,
Çивĕчленĕр тĕрлĕ май
(П.Хусанкай)
XV.Урока
шăнкăравпа вĕçлени. (20 -мĕш слайд )
-Сывă пулăр,
ачасем!
-
Сывă пул, Алина Анатольевна!
-
Сывă пулăр, хăнасем!
-
Урок вĕçленчĕ, тухма пултаратăр.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.