Добавить материал и получить бесплатное свидетельство о публикации
версия для слабовидящих
Главная / Информатика / Компьютер және оның құрылғылары

Компьютер және оның құрылғылары

Компьютер және оның құрылғылары

Есболатов Нұрлан Мұқанбетұлы

О.Исаев атындағы орта жалпы білім беретін мектебінің мұғалімі


Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды компьютер және оның құрылғыларымен таныстыру,

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, ақпараттық құзіреттілігін арттыру. ЭЕМ-нің мүмкіндіктерін көрсету.

Тәрбиелік: Компьютермен жұмыс жасау кезінде қауіпсіздік ережесін сақтау, топпен жұмыс істеу кезінде ұйымшылдыққа, белсенділікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақта қолданылатын педагогикалық технологиялар: АКТ, СТО элементтері,

Сабақтың қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқул.

Сабаққа қажет құрал – жабдықтар: ресурс парақшалары, флипчарт, түрлі түсті бояулар, компьютер құрылғыларының суреті бар фишкалар, топ ережесі жазылған плакат.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру бөлімі:

Оқушылардың сабаққа дайындығын көзбен шолу, түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

Оқушылар топқа бөліну үшін монитор, жүйелік блок, пернетақта суреттерін таңдап алады. Сынып 3 топқа бөлінеді.

Үй тапсырмасын тексеру:

Инфо диктантты интерактивті тақта арқылы орындау арқылы үй тапсырмасы тексеріледі. Әр сұрақ 1 – ұпай. Әр оқушыға жеке – жеке таратылады. Орындап болғасын үш топ парақтарын сағат тілі бойынша ауыстырады. Мұғалім ортаға жауап парағын тастайды. Әр оқушы тексеріп ұпай санын салып өздеріне кері қайтарып береді, сол кезде әр оқушы өз ұпайын көріп, ортадан сонша фишка алып алдарына жинап қояды.


Есептеуіш техниканың даму тарихы

Есептеуіш техника дамымай тұрып адамдар ------------ пайдаланды.

Есепшоттың пайда болуы деректерге қарағанда Қытай немесе Египетте ---------- шамасында балған.

Есепшот Ресей де ------------ ғасырларда пайда болған

17 ғасырдың аяғында шотландиялық ------------- логорифм түсінігін енгізді.логорифм кестесін құрды.

------- жылы ағылшын Д.Робертсон ғалымы логарифм сызғышын жасады. Мұндай идеяны -------------- ұсынған.

1642 жылы француз математигі Блез Паскаль 19 жасында дүние жүзінде бірінші рет ------------ жасады.

1694 ж неміс математиці Лейбниц Паскаль механикалық есептеу машинасын --------------------- құрды. Есептеуіш техниканың XIX ғасырдан қарқындап дами бастады.

1833 жылы алғашқы есептеуіш автоматтың авторы ----------------- аналитикалық машинаның жобасын жасады. Оны казіргі кезде компьютердің атасы деп атайды.

Дүние жүзі бойынша алғашқы 1846 жылы Бэйббидж машинасына бағдарлама жасаушы --------------- бірінші бағдарламалаушы деп аталынған.

XIX ғасырдың соңында американдық Герман Халлериат ----------------- машинасын құрды.Холлериат 7 жыл бойы пайдаланылды. Холлериат есепші-перфорациялық машинаны жасайтын фирманың негізін қалады. 1944 американ математигі Говард айкен Горвард Марк-1 автоматты есептеуіш машинасын құрды. Бірінші электронды машиналар ----------- жылы Пенсильван университетінде ENIAC деп аталды, 1949 жылы EDSAC машинасы құрастырылды.


ЭЕМ буындары:

Бірінші буында – бірінші электрондық машиналар 1940-1955 жылдар

Екінші буынға 1955 жылдан бастап, жартылай өткізгіштер, транзисторлар пайда бола бастады.

Үшінші буынға – интегралдық негізінде құрылған ЭЕМ-дер. Қазіргі кездегі компьютерлер төртінші буынға жатады.

Төртінші буынға - ЭЕМ –лар қолданылуда.

Бесінші буындағы компьютерлер әлі шыққан жоқ. ЭЕМ-ді жасау ісі қолға алынуда.


Топ ережесі ілінеді:

  1. Бір – бірін тыңдау

  2. Уақыт үнемдеу

  3. Әділ бағалау

  4. Бір – бірін мадақтау


Сабақтың тақырыбын ашу:

Әрбір топқа суреттерінің атын табу үшін монитор, жүйелік блок, пернетақта деген жазуы бар парақша таратылып, тобындағы суреттің аттарын тобымен ақылдасу арқылы өздері табады. Әр топ алдында компьютер құрылғылары алдын ала қойылады, барлық құралдарды қолмен ұстап, көру, тану арқылы оқушылар жаңа тақырыпты меңгереді. Мұғалім бағыт – бағдар беруші ретінде сабаққа қатынасады.

Жаңа сабақ.

Жаңа сабақ бойынша ақпарат жазылған парақша қағаздарын таратамын. Оқушылар алдымен асықпай оқып танысып, содан кейін өз тобында ақылдасып, ойларын жинақтап, алдарындағы флипчартқа түсіреді. Тақта алдында шығып түсіндіреді.

Бекіту.

Оқушыларға тобында сұрақтар дайындап отыру, тапсырылады. Жауап берген оқушы фишка жинақтайды. Интерактивті тақта арқылы құрылғылардың фото суреттері көрсетіліп отырады.

Сергіту сәті : Музыкамен би.

Бағалау: Сабақ соңында көп фишка жинаған оқушылар бағаланады. Сабаққа белсенді араласқан оқушылар мадақталынады, белсенділік танытпаған оқушылар болса ескерту беріледі.

Кері байланыс: Сабақтан алған әсерлерін смайликтер арқылы көрсету.

Үйге тапсырма: Компьютер құрылғыларының жұмыс істеу принциптері туралы қосымша ақпаратты мұғалім почтасына жіберу.


Жаңа түсініктер жазылған ресурс парағы

Компьютер “сөзі” есептеуіш” дегенді білдіреді, яғни есептеуге арналған құрылғы.компьютер-деректерді бағдарламалап өңлдеуге арналған электрондар құрылғы.Қазіргі компьютерлер тек есептеп қана қоймай, цифрлық емес (мәтіндер,дыбыстар, графика және т.б.) ақпаратты өндейді, әр түрлі технологиялық процесттерді, деректер базасын және басқаларды басқарады.Бұл типті компьтерлерді дүние жүзінде жүздеген өндірушілер шығарады.Олар өзара өнімділігімен, жадының сыйымдылығымен және бірқатар функционал мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. ДК-сі. Бірақ.ДК-лердің барлық типтерінің ақпарат өндеу және адаммен қарым-қатынас жасауының негізгі принціптері бірдей. Дербес компьютер өнеркәсіп бұйымы ретінде өзара жалғастырушы кабельдермен байланыстырылған бірнеше блоклардан тұрады.

Блоктардың номенклатуруасы әр түрлі болуы мүмкін,бірақ кез келген компьютер жұмыс істеуі үшін, үш блоктан тұратын жинақ керек. Басқа құрылғылардың барлығы қосымша деп аталады.Оларға принтер, дыбыс колонкалары, құлаққап, микрофон, модем, сканер, маус, трекбол, терте жатады. Компьютердің аталған негізгі жинағының басты элементі-жүйелік блок. ДК жүйелік блогы – компьютердің негізгі тораптары орналасқан тік төртбұрышты қорапша, онда: микропроцессоры мен жедел жады және т.б. аналық тақша, адаптерлер, қоректендіру блогы, иілгіш және қатқыл дискідегі жинақтауыштар, контролер ажыратпалар орналастырылған.

ДҚ (дербес компьютер деп аталуының – бір-ақ адам қолданады) қазіргі кезде көпшілік арасында кең тарай бастады. Кез-келген компьютерлер бірнеше құрылғыдан тұрады.

Монитор, жүйелік блок, пернетақта, мультимедиа колонкасы, модем, маус.

Бұл құрылғылардың ең негізгісі Монитор, жүйелік блок, пернетақта.

Компьютердің барлық құрылғылары оның артындағы ажыратып қосқыштар арқылы ажыратылады. Компьютердің процессоры мен жедел жадысынан басқалары оның сыртқы құрылғылары болып табылады.Олар: монитор, пернетақта,принтер,маус,модем.Әрбір сыртқы құрылғы процессормен арнайы блоктар – адаптер немесе контролер арқылы жалғасады. Контролер немесе адаптердің міндеті – процессордан келіп түскен ақпаратты құрылғылардың жұмысын басқаратын сәйкес сигналдарға айналдыру.

Жүйелік блок-мұнда компьютердің негізгі құрылғылары орналасқан. Компьютерді қосып өшіру батырмасы, дискжетек, компакт-дискіні оқитын CD-ROM орналастырылған. Жүйелік блоктың ішінде аналық плата, процессор, CD-ROM, бейнетақташа, дыбыс тақташасы мен т.б. бар.

Процессор- компьютердің ең басты бөлігі.Ол компьютердің «миы». Ол бүкіл компьютердің жұмысын басқарады және бағдарламадағы барлық командаларды орындайды. Іс жүзінде компьютердің орындайтын жұмысының бәрін оның бас микросхемасына – микропроцессор атқарады. Қазіргі кезде ең көп тараған «пентиум» процессор. Сондықтан компьютер де пентиум деп аталады.Процесор жадпен жұмыс істейді.Жад микросхемасынан процесор өзіне қажетті ақпаратты алады.

Жедел жад-бұл компьютердің ішкі жады.Жедел жад немесе оперативті жадтайтын құрылғы (ОЖҚ) – ол қажет ақпараттарды өзіне жылдам жазуға және одан оқуға мүмкіндік береді.Бірақ онда ақпараттар уақытша сақталады, яғни компьютерді өшіргенше.Егер компьютерді өшірсе онда жедел жадтағы барлық ақпарат өшеді. Компьютердің ішкі жадысының екі түрі бар:тұрақты жадтайтын құрылғы ТЖҚ (ОЗУ) – ақпартты уақытша сақтайтын жад. Енгізу құрылғылары: пернетақта, маус,джойстик,өлшеу аспаптары, сканер. Шығару құрылғысы – принтер, диспей, графопроектор.

Дисплей – компьютердің экранына ақпаратты шығаратын құрылғы. Дисплей: электрондық – сәулелі түтікшеден (ЭСТ) (электронная лучевая труба ЭЛТ), қоректендіру блогынан және сәулелі басқарушы электрондық блоктан тұрады. Монитор түрлі түсті монохромды болады.

Монитор-ақпаратты компьютер экранына шығару құрылғысы. Мониторды екі белгісі бойынша жіктеуге болады.

Бейнелеу түсі бойынша

Шығаратын ақпараты бойынша

Монохромдық (қара, ақ, градияциясы сұр)

Символдық, (тек мәтіндік ақпаратты бейнелейді)

Түрлі түсті

Графикалық (графиктерді, суреттерді шығаруға мүмкіндік береді)

Пернетақта (Клавиатура)

Пернетақта - компютерге ақпарат енгізетін құрылғы. Онда 101 немесе 105 перне болады .Таңбалық деректерді енгізу қызметін атқарады және негізгі енгізу құрылысы болып табылады.

Шартты түрде пернетақтаны 5-бөлікті бөлуге болады:

-басу пернетақтасы (алфавитті- цифрлық және таңбалық ернелер)

-функционал пернелер: F1-F12

-арнайы операциялар пернелері: Enter, Esc, Tab, Ctrl, Alt, BackSpace

-меңзерді басқару және редакциялау пернетақтада.

-сандық пернетақта.

Функционалдық пернелер- Олар символдық пернелердің үстінде орналасқан. Олар компютердің күрделі операцияларын тез орындай. Әр түрлі программаларды әр түрлі қызмет атқарады.

Символдық пернелер – пернетақтаның негізгі бөлігі. Символ, цифр енгізуге болады.

Нұсқаушы немесе меңзерді экранда басқару пернесі. Меңзерді экранда жылжытуға арналған.

Цифрлық-қосымша NumLock пернетақта арқылы қосылып ажыратылады.

Enter - енгізу пернесі – белгілі бір әрекетті аяқтағанда басылады.

Бос орын – символдарды бір-бірінен ажыратады.

немесе Backspace пернесі алдыңғы символды өшіреді.

Shift - бұл кіші әріптерді алкен етуге және керісінше орындауға болады.

Caps Lock - алкен әріптер енгізіледі.

Delete - меңзердің оң жағында орналасқан символдарды өшіреді.

кейбір амалдарды орындау үшін пернелердің комбинациясын пайдаланады. Ctrl Alt

Тышқан. Қазіргі кездегі компьютерлер тағы да бір ақпараттарды енгізу құрылғысы – «Тышқан» манипуляторымен жабдықталған. Бұдан былай оны тек тышқан (маус) деп қана атайтын боламыз. Оның аты тышқан деп бекер аталмаған. Себебі ол-сұр түсті, тышқанның құйрығына ұқсайтын компьютерге жалғанған иілгіш сымы бар қорап. Ол алақанға ыңғайлы және кілемше бетінде еркін жылжитын арнайы құрылғы.

Джойстик. Джойстик деген компьютерлік ойындарда экрандағы жылжитын обьектілерді басқаруға арналған рычагты манипулятор.

Принтер. Ақпараттарды қағазға басып шығаратын құрылғы. Ол дисплейге не шығарылса, соның бәрін қағазға басып шығаруға мүмкіндік береді. Принтерге мәтіндік, кестелік, графикалық ақпараттарды шығаруға болады. Принтердің үш түрі бар: матрицалық, сия бүріккіш, лазерлік.

Матрицалық принтерлер – бұл қарапайым басу құрылғылары. Деректер қағазға инелердің бояйтын таспа арқылы соғуының нәтижесінде пайда болады.

Лазерлік принтерлер полиграфиялық баспадан кем емес баспа сапасын қамтамасыз етеді.Олар минутына бет баспаға шығу жылдамдығымен өлшенеді. Сия бүріккіш принтерлер. Кескін бояудың тамшыларының қағазға түсуінің нәтижесінде айда болады. Сиябүріккіш принтерлер түрлі түсті баспадан кеңінен қолданылады

Сыртқы жад – сыртқы жад ретінде магнитті диск пайдаланылады. Дискілер қазіргі дербес компьютерлерде ақпарат тасушы болып табылады, олар ақпаратты тұрақты түрде сақтауға арналған. Магнитті дискілердің екі типі болады. Бірінші типке иілгіш, алмалы-салмалы дискілер немесе дискеттер жатады.

Компакт –дискілер. Компакт дискіні лазерлік дискі деп те атайды. Оның сыйымдылығы өте үлкен, олардағы ақпаратты тек оқуға болады. CD-R компакт –дискілеріне басқа жаңа ақпараттар жазуға немесе ақпараттарды қайта жазуға болмайды. Ал CD-RW дискілеріне ақпаратты жазуға, қайта жазуға болады.

Флэшка - жинақтауыштар және жады карталары. Флэшка – ақпаратты сақтау үшін ең қолайлы контейнер болып табылады. Оларға 32 Мбайт-8 Гбайт дейін ақпарат сақтауға болады. Салмағы жеңіл, қолайлы флэшкаларды USB –портқп қосады, секундына 1-10 Мбайт жылдамдықпен ақпарат жазуға болады.

Сканер - қағаздағы кескінді (жазуды , суретті) түсіріп, дисплей экранына шығаруға мүмкіндік беретін құрылғы. Оның көмегімен суретті, графикті, мәтіндерді сканерлеуге (түсіріп алуға) болады.




Батыс Қазақстан облысы

Ақжайық ауданы

  • Информатика
Описание:

Компьютер және оның құрылғылары

Есболатов Нұрлан Мұқанбетұлы

О.Исаев атындағы орта жалпы білім беретін мектебінің мұғалімі

 

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды компьютер және оның  құрылғыларымен таныстыру,

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, ақпараттық құзіреттілігін арттыру. ЭЕМ-нің мүмкіндіктерін көрсету.

Тәрбиелік: Компьютермен жұмыс жасау кезінде қауіпсіздік ережесін  сақтау, топпен жұмыс істеу кезінде ұйымшылдыққа, белсенділікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақта қолданылатын педагогикалық технологиялар: АКТ, СТО элементтері,

Сабақтың қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқул.

Сабаққа қажет құрал – жабдықтар: ресурс парақшалары,  флипчарт, түрлі түсті бояулар, компьютер құрылғыларының суреті бар фишкалар, топ ережесі жазылған плакат.

 Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру бөлімі:

Оқушылардың сабаққа дайындығын көзбен шолу, түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

Оқушылар топқа бөліну үшін монитор, жүйелік блок, пернетақта суреттерін таңдап алады. Сынып 3 топқа бөлінеді.

Үй тапсырмасын тексеру:

Инфо диктантты интерактивті тақта арқылы  орындау арқылы үй тапсырмасы тексеріледі. Әр сұрақ 1 – ұпай. Әр оқушыға жеке – жеке таратылады. Орындап болғасын  үш топ парақтарын сағат тілі бойынша ауыстырады. Мұғалім ортаға жауап парағын тастайды. Әр оқушы тексеріп ұпай санын салып  өздеріне кері қайтарып береді, сол кезде әр оқушы өз ұпайын көріп, ортадан сонша фишка алып алдарына жинап қояды.

 

Есептеуіш техниканың даму тарихы

           Есептеуіш техника дамымай тұрып адамдар ------------ пайдаланды.

           Есепшоттың пайда болуы деректерге қарағанда Қытай немесе Египетте ---------- шамасында балған.

           Есепшот Ресей де ------------ ғасырларда пайда болған

           17 ғасырдың аяғында  шотландиялық -------------  логорифм түсінігін енгізді.логорифм кестесін құрды.

           ------- жылы ағылшын Д.Робертсон ғалымы логарифм сызғышын жасады. Мұндай идеяны --------------  ұсынған.

            1642 жылы француз математигі Блез Паскаль 19 жасында дүние жүзінде бірінші рет ------------ жасады.

           1694 ж неміс математиці Лейбниц Паскаль механикалық есептеу машинасын --------------------- құрды. Есептеуіш техниканың XIX ғасырдан қарқындап дами бастады.

           1833 жылы алғашқы есептеуіш автоматтың авторы ----------------- аналитикалық машинаның жобасын жасады. Оны казіргі кезде компьютердің атасы деп атайды.

        Дүние жүзі бойынша алғашқы 1846 жылы Бэйббидж машинасына бағдарлама жасаушы --------------- бірінші бағдарламалаушы деп аталынған.

       XIX ғасырдың соңында американдық Герман Халлериат ----------------- машинасын құрды.Холлериат 7 жыл бойы пайдаланылды. Холлериат  есепші-перфорациялық машинаны жасайтын фирманың негізін қалады. 1944 американ математигі           Говард айкен Горвард Марк-1 автоматты есептеуіш машинасын құрды. Бірінші  электронды машиналар  ----------- жылы  Пенсильван университетінде ENIAC деп аталды, 1949 жылы  EDSAC  машинасы құрастырылды.

 

ЭЕМ буындары:

Бірінші буында – бірінші электрондық машиналар 1940-1955 жылдар

Екінші буынға 1955 жылдан бастап, жартылай өткізгіштер, транзисторлар пайда бола бастады.

Үшінші буынға – интегралдық негізінде құрылған  ЭЕМ-дер. Қазіргі кездегі компьютерлер төртінші  буынға жатады.

Төртінші буынға -  ЭЕМ –лар қолданылуда.

Бесінші буындағы  компьютерлер әлі шыққан жоқ. ЭЕМ-ді жасау ісі қолға алынуда.

 

 Топ ережесі ілінеді:

1.      Бір – бірін тыңдау

2.      Уақыт үнемдеу

3.      Әділ бағалау

4.      Бір – бірін мадақтау

 

Сабақтың тақырыбын ашу:

Әрбір топқа суреттерінің атын табу үшін монитор, жүйелік блок, пернетақта деген жазуы бар парақша таратылып, тобындағы суреттің аттарын тобымен ақылдасу арқылы өздері табады. Әр топ алдында компьютер құрылғылары алдын ала қойылады, барлық құралдарды қолмен ұстап, көру, тану арқылы оқушылар  жаңа тақырыпты меңгереді. Мұғалім бағыт – бағдар беруші ретінде сабаққа қатынасады.

Жаңа сабақ.

Жаңа сабақ бойынша  ақпарат жазылған парақша қағаздарын таратамын. Оқушылар алдымен асықпай оқып танысып, содан кейін өз тобында ақылдасып, ойларын жинақтап, алдарындағы флипчартқа түсіреді. Тақта алдында шығып түсіндіреді.  

Бекіту.

Оқушыларға тобында  сұрақтар дайындап отыру, тапсырылады. Жауап берген оқушы фишка жинақтайды. Интерактивті тақта арқылы құрылғылардың фото суреттері көрсетіліп отырады.

Сергіту сәті : Музыкамен би.

Бағалау: Сабақ соңында көп  фишка жинаған оқушылар бағаланады. Сабаққа белсенді араласқан оқушылар мадақталынады, белсенділік танытпаған оқушылар болса ескерту беріледі. 

Кері байланыс: Сабақтан алған әсерлерін смайликтер арқылы көрсету.  

Үйге  тапсырма:    Компьютер құрылғыларының жұмыс істеу принциптері туралы қосымша ақпаратты мұғалім почтасына жіберу.

 

Жаңа түсініктер жазылған ресурс парағы

Компьютер “сөзі” есептеуіш” дегенді білдіреді, яғни есептеуге арналған құрылғы.компьютер-деректерді бағдарламалап өңлдеуге арналған электрондар құрылғы.Қазіргі компьютерлер тек есептеп қана қоймай, цифрлық емес (мәтіндер,дыбыстар, графика және т.б.) ақпаратты өндейді, әр түрлі технологиялық процесттерді, деректер базасын және басқаларды басқарады.Бұл типті компьтерлерді дүние жүзінде жүздеген өндірушілер шығарады.Олар өзара өнімділігімен, жадының сыйымдылығымен және бірқатар функционал мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. ДК-сі. Бірақ.ДК-лердің барлық типтерінің ақпарат өндеу  және адаммен қарым-қатынас жасауының негізгі принціптері бірдей. Дербес компьютер өнеркәсіп бұйымы ретінде өзара жалғастырушы кабельдермен байланыстырылған бірнеше блоклардан тұрады.

Блоктардың номенклатуруасы әр түрлі болуы мүмкін,бірақ кез келген компьютер жұмыс істеуі үшін, үш блоктан тұратын жинақ керек. Басқа құрылғылардың барлығы қосымша деп аталады.Оларға принтер, дыбыс колонкалары, құлаққап, микрофон, модем, сканер, маус, трекбол, терте жатады. Компьютердің аталған негізгі жинағының  басты элементі-жүйелік блок. ДК жүйелік блогы – компьютердің негізгі тораптары орналасқан тік төртбұрышты қорапша, онда: микропроцессоры  мен  жедел жады  және т.б.  аналық тақша, адаптерлер, қоректендіру  блогы, иілгіш  және қатқыл  дискідегі жинақтауыштар, контролер ажыратпалар орналастырылған.

      ДҚ (дербес компьютер деп аталуының – бір-ақ адам қолданады) қазіргі кезде көпшілік арасында кең тарай бастады. Кез-келген компьютерлер бірнеше құрылғыдан тұрады.

       Монитор, жүйелік блок, пернетақта, мультимедиа колонкасы, модем, маус.

      Бұл құрылғылардың ең негізгісі Монитор, жүйелік блок, пернетақта.

Компьютердің барлық құрылғылары оның артындағы ажыратып қосқыштар арқылы ажыратылады. Компьютердің процессоры мен  жедел жадысынан басқалары оның сыртқы құрылғылары болып табылады.Олар: монитор, пернетақта,принтер,маус,модем.Әрбір сыртқы құрылғы процессормен арнайы блоктар – адаптер немесе контролер арқылы жалғасады. Контролер немесе адаптердің міндеті – процессордан келіп   түскен ақпаратты құрылғылардың жұмысын басқаратын сәйкес сигналдарға айналдыру.

       Жүйелік блок-мұнда компьютердің негізгі  құрылғылары орналасқан. Компьютерді қосып өшіру батырмасы, дискжетек, компакт-дискіні оқитын CD-ROM орналастырылған. Жүйелік блоктың ішінде аналық плата, процессор, CD-ROM, бейнетақташа, дыбыс тақташасы мен т.б. бар.

      Процессор- компьютердің ең басты бөлігі.Ол  компьютердің «миы». Ол бүкіл компьютердің жұмысын басқарады және бағдарламадағы барлық  командаларды орындайды.  Іс жүзінде компьютердің орындайтын жұмысының бәрін оның бас микросхемасына – микропроцессор атқарады. Қазіргі кезде ең көп тараған «пентиум» процессор. Сондықтан компьютер  де пентиум деп аталады.Процесор жадпен жұмыс істейді.Жад микросхемасынан процесор өзіне қажетті  ақпаратты алады.

      Жедел жад-бұл компьютердің ішкі жады.Жедел жад немесе оперативті жадтайтын құрылғы (ОЖҚ) – ол қажет ақпараттарды өзіне жылдам жазуға және одан оқуға мүмкіндік береді.Бірақ онда ақпараттар уақытша  сақталады, яғни компьютерді өшіргенше.Егер компьютерді өшірсе онда жедел жадтағы барлық ақпарат өшеді. Компьютердің ішкі жадысының екі түрі бар:тұрақты жадтайтын құрылғы ТЖҚ (ОЗУ) – ақпартты уақытша сақтайтын жад. Енгізу құрылғылары: пернетақта, маус,джойстик,өлшеу аспаптары, сканер. Шығару құрылғысы – принтер, диспей, графопроектор.

       Дисплей – компьютердің экранына ақпаратты шығаратын құрылғы. Дисплей: электрондық – сәулелі түтікшеден (ЭСТ) (электронная  лучевая труба ЭЛТ), қоректендіру блогынан және сәулелі басқарушы электрондық блоктан тұрады. Монитор түрлі түсті монохромды болады.

          Монитор-ақпаратты компьютер экранына шығару құрылғысы. Мониторды екі белгісі бойынша жіктеуге болады.

Бейнелеу түсі бойынша

Шығаратын ақпараты бойынша

Монохромдық (қара, ақ, градияциясы сұр)

Символдық, (тек мәтіндік ақпаратты бейнелейді)

Түрлі түсті

Графикалық (графиктерді, суреттерді шығаруға мүмкіндік береді)

Пернетақта   (Клавиатура)           

     Пернетақта  - компютерге ақпарат енгізетін құрылғы. Онда  101 немесе  105  перне  болады .Таңбалық деректерді енгізу қызметін атқарады және негізгі енгізу құрылысы болып  табылады.

Шартты түрде пернетақтаны 5-бөлікті бөлуге болады:

 -басу пернетақтасы (алфавитті- цифрлық және таңбалық   ернелер)

 -функционал пернелер: F1-F12

 -арнайы операциялар пернелері: Enter, Esc, Tab, Ctrl, Alt,  BackSpace

 -меңзерді басқару және редакциялау  пернетақтада.

 -сандық пернетақта.

Функционалдық  пернелер-   Олар символдық пернелердің үстінде орналасқан. Олар  компютердің  күрделі операцияларын тез орындай. Әр түрлі программаларды әр түрлі  қызмет  атқарады.

Символдық  пернелер – пернетақтаның  негізгі  бөлігі. Символ, цифр енгізуге болады.

       Нұсқаушы  немесе  меңзерді  экранда басқару пернесі. Меңзерді экранда жылжытуға арналған.

       Цифрлық-қосымша   NumLock  пернетақта арқылы қосылып ажыратылады.

Enter - енгізу  пернесі – белгілі бір әрекетті аяқтағанда басылады.

Бос орын – символдарды бір-бірінен ажыратады.

←  немесе Backspace   пернесі  алдыңғы  символды өшіреді.

Shift  - бұл кіші әріптерді алкен етуге және керісінше орындауға болады.

Caps Lock  - алкен әріптер енгізіледі.

Delete - меңзердің оң жағында орналасқан символдарды өшіреді.

кейбір амалдарды орындау үшін пернелердің  комбинациясын пайдаланады.  Ctrl Alt 

Тышқан.  Қазіргі кездегі компьютерлер тағы да бір ақпараттарды енгізу құрылғысы – «Тышқан» манипуляторымен жабдықталған. Бұдан былай оны тек тышқан (маус)  деп қана атайтын боламыз. Оның аты тышқан деп бекер аталмаған.  Себебі ол-сұр түсті, тышқанның құйрығына ұқсайтын компьютерге жалғанған иілгіш сымы бар қорап. Ол алақанға ыңғайлы және кілемше бетінде еркін жылжитын арнайы құрылғы.

Джойстик.  Джойстик  деген  компьютерлік ойындарда экрандағы жылжитын обьектілерді басқаруға арналған рычагты манипулятор.

Принтер.  Ақпараттарды   қағазға басып   шығаратын құрылғы. Ол дисплейге не шығарылса, соның бәрін қағазға басып шығаруға мүмкіндік береді. Принтерге мәтіндік, кестелік, графикалық ақпараттарды шығаруға болады.  Принтердің үш түрі бар:  матрицалық, сия бүріккіш, лазерлік.

Матрицалық принтерлер – бұл қарапайым басу құрылғылары. Деректер  қағазға инелердің бояйтын  таспа  арқылы соғуының  нәтижесінде  пайда    болады.

Лазерлік принтерлер полиграфиялық  баспадан кем емес баспа сапасын  қамтамасыз  етеді.Олар минутына бет баспаға шығу жылдамдығымен  өлшенеді. Сия бүріккіш принтерлер. Кескін бояудың  тамшыларының  қағазға  түсуінің  нәтижесінде  айда  болады. Сиябүріккіш  принтерлер түрлі түсті баспадан кеңінен қолданылады

Сыртқы жад – сыртқы жад ретінде магнитті диск пайдаланылады.  Дискілер қазіргі дербес компьютерлерде ақпарат тасушы болып табылады, олар ақпаратты тұрақты түрде сақтауға арналған. Магнитті дискілердің екі типі болады. Бірінші типке иілгіш, алмалы-салмалы дискілер немесе дискеттер жатады.

Компакт –дискілер.   Компакт дискіні лазерлік дискі деп те атайды. Оның сыйымдылығы өте үлкен, олардағы ақпаратты тек оқуға болады. CD-R компакт –дискілеріне басқа жаңа ақпараттар жазуға немесе ақпараттарды қайта жазуға болмайды.  Ал  CD-RW   дискілеріне ақпаратты жазуға,  қайта жазуға болады.

Флэшка -  жинақтауыштар және жады карталары. Флэшка – ақпаратты сақтау үшін ең қолайлы контейнер болып табылады. Оларға 32 Мбайт-8 Гбайт дейін  ақпарат сақтауға болады. Салмағы жеңіл, қолайлы флэшкаларды USB –портқп қосады, секундына 1-10 Мбайт жылдамдықпен ақпарат жазуға болады. 

            Сканер -  қағаздағы кескінді (жазуды , суретті) түсіріп, дисплей экранына шығаруға мүмкіндік беретін құрылғы.  Оның көмегімен суретті, графикті, мәтіндерді сканерлеуге (түсіріп алуға) болады.

 

 

 

Батыс Қазақстан облысы

 

Ақжайық ауданы

Скачать материал
Автор Есбулатов Нурлан Муханбетович
Дата добавления 16.04.2015
Раздел Информатика
Подраздел Конспекты
Просмотров 14166
Номер материала 59733
Скачать свидетельство о публикации

Оставьте свой комментарий:

Введите символы, которые изображены на картинке:

Получить новый код
* Обязательные для заполнения.


Комментарии:

Популярные курсы