Күні_______________ Сыныбы: 5 «А», «Ә», «Б» 5-сабақ
Бекітемін ____________
Тақырыбы: § 6-7 Күн және күн жүйесі, Ғарыштық
кеңістіктің заттық табиғаты
Мақсаты:
Білімділік: Күн
және күн жүйесі түсіндіре отырып, зерттелу тарихы мен таныстыру.
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, картамен глобуспен жұмыс істеу
қабілеттерін әрі қарай дамыту.
Тәрбиелік:
Оқушылардың қызығушылығын арттыру және өз бетінше зерттеуге баулу.
Сабақ типі: Аралас
сабақ
Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап,
түсіндіру
Көрнекілігі: Дүние жүзінің картасы, атлас карта, суреттер, карточкалар
Сабақтың барысы: І.
Ұйымдастыру кезеңі
а) оқушылар мен
мұғалімнің сәлемдесуі.
ә) балаларды түгендеу.
б) сынып бөлмесінің
тазалығын қорғау.
в) оқушылардың сабаққа
даярлығын тексеру.
г) оқушылардың назарын
сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
Кескін карталарды тексеру.
ІІІ. Білімді жан-жақты тексеру кезеңі
Өтілген тақырыптар
бойынша «Кім бірінші» ойынын жүргізу.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі
Бүгінгі сабақта
материктер мен мұхиттардың зерттелу кезеңдерімен танысамыз.
Ү. Жаңа білімді меңгерту кезеңі
Күн-жер бетіндегі жарықтың және
энергияның көзі. Сондықтан да адамдар және оны қоршаған дүниенің барлығы
күннің жарығынәтижесінде өмір сүруі. Егерде Күн болмаса жер бетінде жарық
болмас еді. Себебі Жердің жарық бөліп шығаратын қабілеті жоқ. Күн сәулесінің
қуаты болмаса жануарлар мен өсімдіктер өмір сүре алмаған болар еді.
Күн-табиғаттағы ерекше жаратылған
сансыз көп жұлдыздардың бірі, жерге ең жақын орналасқан жұлдыз.
Күн дегеніміз-балқыған ыстық газды
жарқырап тұрған өте үлкен шар. Күн жүйесіндегі ең үлкен аспан денесі. Галактика
шеңберінде күннің өлшемі орташа деп есептеледі. Күн мен Жердің орташа ара
қашықтығы 150- млн шақырым. Күннің бетіндегі температура-өте жоғары. Оның
бетіндегі қою дақтарда температура біршама төмендеу.
Күн мен жердің арақашықтығы тіршіліктің
дамуына қолайлы болып табылады. Күнге жақын орналасқан ғаламшарлардың сыртқы
бедерікүн сәулесінің қуатынан күйіп кеткен, мысалға Марс. Ал алыста орналасқан
ғаламшарларда температура төмен болғандықтан жылу жетіспейді.
Орбита дегеніміз-Күнді айнала
қозғалатын ғаламшарлардың бірі.
Күн жүйесіне сегіз ғаламшар кіреді:
Меркурий, Шолпан, Жер, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун. Бұлардан басқа бұл
жүйеге ғаламшарлардың серіктері, астеройдтар, кометалар және метеорлар да
жатады.
Меркурий-Күнге ең жақын орналасқан
ғаламшарлар. Оның диаметрі Жерден 2,5
есе кіші. Күнді 88 тәулікте айналып өтеді. Жарты шардың Күнге қараған жағының
температурасы өте жоғары, ал қарама –қарсы жағында өте суық. Күннен келесі 108
млн шақырым қашықтықта орналасқан екінші ғаламшар- Шолпан (Венера). Ауданы жағынан
Жерден сәл кіші. Күнді 225 тәулікте айналып өтеді. Беткі температурасы шамаен
500 градус болатын ең жақын ғаламшар.
Үшінші ғаламшар –Жер.
Төртінші ғаламшар- Марс. Оның диаметрі
жерден екі есе кіші. Күнді 687 тәулікте айналып өтеді. Марстың екі серігі
бар-Фобос және Деймос. Серіктер Марсты айнала қозғалуымен қатар Күнді де
Марспен бірге айналып өтеді.
Күн жүйесіндегі бесінші ең үлкен
ғаламшар-Юпитер. Шолпаннан кейін екңнші ғаламшарлардың бірі. Диаметрі жағынан
Жерден 11,5 есе үлкен. Күнд 11,9 жылда бір айналып өтеді. Юпитердің он
алты серігі бар.
Алтыншы ғаламшар-Сатурн.
Ғаламшарлардың ерекшелігі сансыз көп тастардың кесектерінен, мұздан және
шаң-тозаңнан тұратын жалпақ жарқыраған сақина тәрізді болып келуі. Диаметрі Жерден
9,5 есе үлкен Күнді 29,5 жылда айналып өтеді. Айналасында 17 серігі бар.
Жетінші ғаламшар –Уран. Оның Күннен
алыстығы соншалықты, Күннен бөлініп шыққан жылуды Жерге қарағанда төрт жүз есе
кем алады.
Сегізінші ғаламшар-Нептун.
ҮІ. Оқушылардың жаңа білімді меңгеруін тексеру кезеңі
а) бүгінгі тақырыптан
не білдіңдер?
ә) тақырыпты
түсіндіңдер ме?
б) бүгінгі
тақырыпқа байланысты сұрақтарың бар ма?
ҮІІ. Оқушылардың білімін бекіту кезеңі
1.
Күн дегеніміз не?
2.
Орбита дегеніміз?
3.
Күн жүйесіне қандай сегіз ғаламшар кіреді?
4.
Ғаламшарлардың ерекшеліктері қандай?
ҮІІІ. Қорыту
а) үйге тапсырма беру: § 6-7 оқу
ә) оқушыларды бағалау
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.