Орал гуманитарлық - техникалық колледж
Жаратылыстану кафедрасы
Ашық сабақ
Тақырыбы: Канада
Оқытушы:Ишанова К.Ө.
Орал 2014
|
Пәні:
|
Дүние жүзінің әлеуметтік-экономикалық географиясы |
|||||
|
Тобы:
|
1бКШО |
|||||
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Канада |
|||||
|
Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың мақсат-міндеттері: |
1.Канаданың эконом.Географиялық жағдайы,мемлекеттік құрылымы,оның АҚШ-пен көршілігі,Қазақстанмен табиғат жағдайларының ұқсастық айырмашылықтарын түсіндіру. 2.Канаданың халқаралық қауымдастығы алар орны,шаруашылығы жөніндегі ақпараттарды өз беттерімен талдату. 3.Инвестиция,қаржылық қолдау сияқты түсініктерді қалыптастыра отырып экономикалық тәрбие беру. |
|||||
|
Уақыты:
|
|
|||||
|
Сабақтың типі:
|
Жаңа білімді хабарлау |
|||||
|
Сабақтың әдісі:
|
Зерттеу,машықтық,АКТ,лекция.Вен диаграмасы |
|||||
|
Пәнаралық байланыс:
|
Экономика,дүние жүзілік тарих |
|||||
|
Оқыту құралдары:
|
Дүние жүзінің саяси картасы,атлас,кескін карталар,статистикалық кітапша |
|||||
|
Сабақтың тақырыбы: |
Мұғалімнің қызметі: |
Оқушының қызметі: |
Күтілетін нәтиже: |
|||
|
1.Ұйымдастыру бөлімі. |
-Сәлеметсіздерме!Біз бүгінгі сабағымызда АҚШ пен көршіліс ел Канадамен танысқалы тұрмыз,бәріміз бұл ел туралы не білеміз,соны ортаға салайық. |
Оқушылар саяси карталарын ашып,Канаданың дүние жүзіндегі экономикасы өрлеген өркениетті ел, көшбасшы екендігін мәлімдеиді,нақты мысалдарда келтіреді. |
Әлем елдері жөніндегі,олардың әр қайсысының экономикалық әлеуеті тұрғысындағы біліктіліктері қалыптасады. |
|||
|
2.Өткен материалды қайталау арқылы жаңа материалды қайталауға дайындық.. |
- АҚШ-тың экономикалық қуаттылығын қалай түсіндірер едің? -Канаданың әлемнің 7 дамыған елдері қатарына енуінің алғы шарты не деп ойлар едік. |
Халықаралық экономикалық ұйымдар туралы өз түсініктерін ортаға салады,талдайды.Канаданың экономикалық картасына шолу жасайды. |
Дүние жүзі шаруашылық құрылымдары,олардың интеграциялық қатынастардағы маңызын,жалпы әлеуметтік мәселелерді шешудегі маңызын түсінеді. |
|||
|
3.Жаңа материалды меңгеру: |
Канаданың ЭГЖ-на,табиғат байлықтарына шолу.Мемлекеттік құрылысы,рәміздері,халқы жөнінде мәлімет беру.Канаданың шаруашылығы мен халқының әлеуметтік тұрмыстық жағдайларына Қазақстанмен салыстыра отырып сипаттама беру Атлас бойынша кескін картаға ірі экономикалық аудандарын түсіруге және статистикалық материалдар бойынша диаграмма құрастыруға тапсырма беру. |
Саяси экономикалық карталарға шолу жасай отырып,Канаданың шекаралас мемлекеттерімен әлемдік мұхиттың ел экономикасына тигізер пайдасы мен Қазақстанның ЭГЖ-ын салыстырады.Табиғат байлықтарын,астанасын,ірі қалаларын кескін картаға түсіре отырып,Канаданың Қазақстанмен өзара тиімді экономикалық байланыстары жөнінде тірек сызба жасайды.Статистикалық материалдарды өңдей отырып,қосымша ақпараттарға сілтеме жасайды. |
Қосымша ақпарат көздерімен жұмыс жасауды меңгереді.Канада туралы нақты мағлұматтар алады.Канаданың Қазақстандағы гео-саяси стратегиялық көзқарасы,оның екі ел үшін өзара тиімділігін, «инвестиция» ұғымын толық қанды меңгереді.Картамен жұмыс жасау дағдылары дамиды.
|
|||
|
4.Жаңа материалды бекіту: |
-Канаданың экономгеографиялық жағдайының ерекшелігін қалай түсіндірер едіңдер? -Казақстан мен Канаданың қандай өзара тиімді экономикалық жобалары бар? |
Бірнеше оқушы карта бойынша салыстырмалы сипаттама береді.Канаданың мұхиттық держава ал Қазақстанның континентальді ел екендігін айрықша түсіндіреді.Канаданың жер беті ағаш ,терісі бағалы аң энергетикалық ресурстарға бай екендігіне көз жеткізеді.Канаданың отын ресурстары саласы бойынша Қазақстанға қаржылық көмегін ақпарат арқылы дәлелдейді. |
Өз бетімен жұмыс жасай білу,нақты мысалдар төңірегінде өз ойларын ортаға салу,талдау,пікір таластыру,дәлелдеуге машықтанады.Қазақстандағы мұнай-газ өндірісіне қажетті құрал жабдықтар өндіру ісіне Канаданың кәсіпорындарының үлесі туралы тұжырым қалыптасады. |
|||
|
5.Үйге тапсырма: |
1.Кескін картаға Канаданың ірі экономикалық орталықтарын түсіру. 2.Ғаламтордан Канада туралы қосымша ақпараттар жинау. |
1.Кескін карта және ғаламтормен жұмыс жасаиды. |
Өткенді қайталау,пысықтау. |
|||
Канада-дүние жүзінде жер көлемі жөнінен Ресейден кейінгі 2-ші орын алатын,жоғары дамыған ел.Солтүстігі Мұзды Мұхитпен шектесетін архипелагтық аралдардан тұрады.Оңтүстігі мен солтүстік батысында АҚШ-пен шектеседі.
Канаданың саяси-экономикалық дамуындағы ең басты қолайлы көрсеткіш болып есептеледі.Сонымен қатар территориясының ұлан-ғайырлығы мен үш мұхитпен шектесуі де дүниежүзілік шаруашылық өнімдерімен алмасу,яғни сауда-саттықтарда қолайлы жағдай туғызады.
Канада жерінің үлкендігіне байланысты табиғат жағдайлары әркелкі.Солтүстік бөлігі аса қатал арктикалық шөлде болып,шаруашылық мақсатқа нашар игерілсе,оңтүстік-шығыс бөлігі құнарлы топырақты,климаты аса тамаша көгілдір көлдер мен қалың үйіңкілі ормандарға бай келеді.Өзеңдері мен көлдерінде терісі бағалы құндыз мекендейді.Квебек провинциясын « құндыздар корольдігі» деп атайды.
Канаданың Британ Колумбиясы деп аталатын провинциясы биік таулы болып келеді.(есіңе түсір,қандай таулар).Бұнда қызыл самырсын,алып боз арша,көгілдір шыршалар мен бағалы май қарағайлар өседі.Мұнда мыс,алтын,күміс,сирек к алып жатыр. Тынық мұхитқа құятын қысқа өзендер су энергиясына бай.Нью фаундленд аралы маңында Атлант мұхитындағы суық Лабрадор ағысы мен жылы Гольфстрим ағысы түйісер жер балық қорына бай.Елдің ұлы көлдерінен Сеңгір тауларға дейін созылып оңтүстік батыс бөлігін –прерийлер Ол астыңғы және шөбі шүйгін мал жайылымын аудандары болып есептеледі.
Альберта провнциясында мыс,никель,калий тұздары және мұнай өндіріледі.
ездесетін металлдар,мұнай мен газ өндіріледі
. Тынық мұхитқа құятын қысұа өзендер су энергиясына бай.Нью фаундленд аралы маңында Атлант мұхитындағы суық Лабрадор ағысы мен жылы Гольфстрим ағысы түйісер жер балық қорына бай.Елдің ұлы көлдерінен Сеңгір тауларға дейін созылып оңтүстік батыс бөлігін –прерийлер алып жатыр.Ол астыңғы және шөбі шүйгін мал жайылымын аудандары болып есептеледі.
Альберта провнциясында мыс,никель,калий тұздары және мұнай өндіріледі.
Канаданың бай табиғи қоры шаруашылықтың сан алуан салаларын дамытуға мүмкіндік береді.Табиғат қорғауға көп көңіл бөлінеді.Елде 31 ұлттық парк жұмыс істейді.
Канада мен Қазақстанның табиғат
байлықтарының ұқсастықтары мен
айырмашылықтарын салыстыр
Канада көп ұлтты мемлекеттердің бірі.Халық саны 32 млн. адам. Орташа орналасу тығыздығы 1 км 2-ге 3 адамнан келеді.Әсіресе елдің арктикалық солтүстігінде адамдар мүлдем қоныстанбаған десе де болады.Жалпы Канада халқының 2/3бөлігі елдің АҚШ пен шекаралас оңтүстігі мен Ұлы көлдер маңын мекендеген.Еуропалықтар келгенге дейін Канаданы мекендеуші байырғы тұрғындар үндістер мен солтүстіктегі эскимостар болды.Олардың қазіргі халықтар аралығындағы үлес салмағы небәрі 4% болып отыр.
«Канада» атауы үндіс тілінен аударғанда «қоныс»,«қауымдастық» дегенді білдіреді.
Канаданың қазіргі уақыттағы негізгі бөлігін Англия,Франция,Батыс Еуропадан келгендер құрайды.Сонымен қатар Альберта, Саскачеван ,Манитоба провинцияларында тұратын украин ұрпақтары мен кейіннен келген қытайлықтар да мекендейді.Діни нанымы бойыншы халықтың басым бөлігін христиандар (католиктер -46%,протестанттар-41%,провословиеліктер-2% құрайды.
Табиғи өсудің орташа жылдық көрсеткіші 4% құрайды.Сәбилер өлімі 1000 адамға шаққанда 5,1 дүние жүзі бойынша ең төменгі көрсеткіні(Қазақстанда 15, Мозамбикте134 )
Канадылықтардың оташа өмір сүру жасы 80 жас.Оның себебі медициналық жәрдемнің тегін болуы,жалпы тұрмыс жағдайларының жоғарлығы.
Ең ірі қалалары:Торонто,Монреаль,Ванкувер.
1857 жылы Ұлыбритания королевасы Викторияның шешімімен Оттава қаласы британ провинциясының орталығы,ал 1867 жылы Канаданың астанасына айналды.1867 жылы 1 шілдеде КанадаБритан Империясы құрамынан шықпай,өз үкіметін қалыптастыруға құқық алды.Сонымен іс жүзінде тәуелсіздік алған ел Канада доминионы деп аталды.
Мемлекеттік құрылымы жөнінен Канада 10 провинция мен 2 аумақтан тұратын парламенттік конфедерация.Мемлекетті басқару жүйесі жөнінен федеративтік конституцялық монархия Ресми түрде Ұлыбритания ханшайымы мемелекет басшысы болып есептеледі.Үкіметті премьер министр басқарады.
Ағаш өңдеу және целлюлоза қағаз өнеркәсібінің дамуына жергілікті орман қоры ғана емес,арзан су жолдары мен электр энергиясы да қолайлы жағдай туғызады.Ағаш өңдеу өнеркәсібі негізінен Әулие Лаврентий өзенінің бойы мен Батыстағы Британ Колумбиясы провинциясында орналасқан.
Жалпы алғанда жылына Канаданың әр тұрғынына шаққанда 6-7м3 ағаш сүрегі дайындалады,бұл дүние жүзіндегі ең жоғарғы көрсеткіші.Дүние жүзілік экспортқа Канада қағаз өнімінің 60% шығарады.
Сұрақ:
Қазақстанның орман байлықтарымен салыстыр.
Канаданың машина жасау кәсіпорындары негізінен көлік құралдары мен ауыл шаруашылық машиналарын жасауға маманданған.Осы сала өндіруші өнеркәсіптің 30% жуық өнімін береді.Автомобильдер,локомотивтер,трактор,кеме,компьютерлер жасалады.Елдің индустриялық ұйытқысы болып табылатын екі орталық провинциясы Онтариомен Квебек өңдеу өнеркәсібінің ¾ өнімін береді.
Тапсырма: Машина жасау өнеркәсібінің осы провинциялар
бойынша ірі орталықтарын кескін картаға белгіле.
Канада өнеркәсібінің отын энергетика саласы жергілікті шикізатқа су энергиясы,мұнай,газ,көмірге негізделеді.Электр энергиясын өндіруден дүние жүзінде орын алатын Канада оның жан басына шаққандағы мөлшерінен(17 мың кВт/сағ),Норвегиядан кейінгі екінші орында тұр.Бұнда СЭС тердің үлесі 60%-ға жетеді,аса ірі СЭСтер салынған.Ұлы көлдер маңындағы салынған АЭС тер электр энергиясының18% береді.Мұнай химия өнеркәсібінің негізіАльберта провинциясындағы мұнай және көмір кеніштеріне байланысты дамыған.
Тапсырма: шартты белгілер бойынша мұнай,газ
кеніштері мен ірі СЭС,АЭС-терді белгіле.
Канада да өнеркәсіптің жалпы үлес салмағында өндіруші өнеркәсіп саласының салмағы жоғары.Қазақстанмен ұқсастығында негізінен түсті металдарды өндіру және оның шикізатын АҚШ сияқты көршілес индустриялы елге шығару ежелден басты бағыты.Түсті металл өндірісінде никель,мыс,алтын,қорғасын,басқада сирек кездесетін бағалы металдар ерекше көзге түседі.
Канада алюминийді Батыс Еуропа елдерінің барлығы өндіретін мөлшерден де жоғары шығарады,негізі арзан электр энергиясына негізделген.
Сұрақ: Канадамен салыстырғанда түсті металдарды өңдеуге Қазақстандағы басты кедергі не деп ойлайсыңдар?
Канаданың далалы аймағында жоғары тауарлы ауыл шаруашылығы дамыған.Ел жерінің 10%-ы ауыл шаруашылығына жарамды деп есептеледі.Басты ауыл шаруашылығы дақылыбидай.Елдің орталық бөлігіндегі Манитоба,Саскачеван,Альберта провинцияларын «нан салынған себет» дейді. Аса өнімді «Монитоба» қатты бидайы әлемдегі ең сапалы бидай болып есептеледі.Канада жылына 20-25 млн.тонна бидай өнімін жинайды.Оның 80% жуығы шетелдерге шығарылады.Оның дүние жүзіндегі үлесі 21%.Ред Ривер қаласы елдегі басты астық биржасы болып есептеледі.Астық тұқымдастардан басқа арпа, сұлы, зығыр, темекі өсіріледі.Ньюфаундленд аралының оңтүстігінде жергілікті фермерлер өсіретін алма,шабдалы,өрік,таңқурай, құлпынай және картоп Канаданың барлық аудандарына жөнелтіледі.
Сеңгір таулар маңындағы мал фермаларында негізінен қой өсіріледі.Мүйізді ірі қара мал мен құс өсіру Ұлы көлдер маңында дамыған.Жалпы алғанда мал шаруашылығы ауыл шаруашылығы өнімдері құнының 60% құрайды.
XXI ғасырдың аяғынан бастап Калгари қаласы мал шаруашылықты ауданның орталығына айналған.Мұнда көптеген қасапханалар,ет-консерві кәсіпорындары шоғырланған.
Сұрақ: Канада мен Қазақстанның ауыл шаруашылығы
дамуындағы ұқсас алғы шарттар нелер және шаруашылық жүргізудегі басты
айырмашылық неде деп ойлайсыңдар?
Сыртқы байланыстары:Канада БҰҰ-ға,ОБСЕ-ге,НАТО-ға НАФТА-ға мүше.Британ бірлестігіне мүше ел.Мұның барлығы Канаданың дүние жүзілік және аймақтық деңгейдегі маңызын дәлелдейді.Сыртқы саудасының жалпы көлемі жөнінен Канада әлемде 6-шы орын алғанмен,жан басына шаққандағы сауда айналымының көрсеткіші жөнінен 1 орын алады.Елде өндіретін өнімнің ¼ бөлігі экспортқа шығарылады,ал ағаш өңдеу мен алюминий өндірісіндегі бұл көрсеткіш 60% жуық.Экспорттың басым бөлігін басқа жоғары дамыған елдердегі сияқты дайын өнімдер емес,шикізат пен жартылай дайын өнімдер құрайды.Канада да өндірілетін өнімнің 80%-АҚШ-қа жеткізіледі.Қазақстандағытікелей инвестициясының көлемі құрайды.
Сұрақ: Канада мен АҚШ арасындағы экономикалық байланыстар Қазақстанның қай елмен байланысын еске түсіреді.
Өздеріңді-өздерің тексеріңдер
I-топ
Мына елдердегі ең маңызды электр станциялары.(СЭС,ЖЭС,АЭС,геотермальды):
Франция үшін
Германия үшін
Норвегия үшін
Исландия үшін
Қазақстан үшін
II-топ
Жауабын дұрыс пайдаланып,қай елдің қай салаға маманданғанын көрсетіңдер:
Кувейт
Жапония
Қзақстан
Польша
Бразилия
Замбия
Жауабы:кофе,бидай,электроника,мыс,мұнай,картоп
III-топ
Жауабын пайдаланып,мал шаруашылығының қандай саласы қай аймақта жақсы дамығанын жазыңдар:
А)дала және Австралияның шөлдері
Б)Аргентина пампасы
В)Ұлы Қытай жазығы
Г)Ресейдің солтүстігі
Жауабы:шошқа,қой,ірі қара,түйе,бұғы,ешкі
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1.Канаданың эконом.Географиялық жағдайы,мемлекеттік құрылымы,оның АҚШ-пен көршілігі,Қазақстанмен табиғат жағдайларының ұқсастық айырмашылықтарын түсіндіру. 2.Канаданың халқаралық қауымдастығы алар орны,шаруашылығы жөніндегі ақпараттарды өз беттерімен талдату. 3.Инвестиция,қаржылық қолдау сияқты түсініктерді қалыптастыра отырып экономикалық тәрбие беру. Канаданың ЭГЖ-на,табиғат байлықтарына шолу.Мемлекеттік құрылысы,рәміздері,халқы жөнінде мәлімет беру.Канаданың шаруашылығы мен халқының әлеуметтік тұрмыстық жағдайларына Қазақстанмен салыстыра отырып сипаттама беру Атлас бойынша кескін картаға ірі экономикалық аудандарын түсіруге және статистикалық материалдар бойынша диаграмма құрастыруға тапсырма беру. Саяси экономикалық карталарға шолу жасай отырып,Канаданың шекаралас мемлекеттерімен әлемдік мұхиттың ел экономикасына тигізер пайдасы мен Қазақстанның ЭГЖ-ын салыстырады.Табиғат байлықтарын,астанасын,ірі қалаларын кескін картаға түсіре отырып,Канаданың Қазақстанмен өзара тиімді экономикалық байланыстары жөнінде тірек сызба жасайды.Статистикалық материалдарды өңдей отырып,қосымша ақпараттарға сілтеме жасайды. Қосымша ақпарат көздерімен жұмыс жасауды меңгереді.Канада туралы нақты мағлұматтар алады.Канаданың Қазақстандағы гео-саяси стратегиялық көзқарасы,оның екі ел үшін өзара тиімділігін, «инвестиция» ұғымын толық қанды меңгереді.Картамен жұмыс жасау дағдылары дамиды.
6 663 973 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Гладилова Ирина Васильевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
6 ч.
Мини-курс
2 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.