Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Сабақтың тақырыбы :Еуропа халықтарының ағарту ісі мен әдебиеті
Сабақтың мақсаты: а)білімділік : ХV-XVII ғасырдың бірінші жартысындағы Еуропа елдеріндегі ағарту ісінің дамуы,ұлы жазушылар шығармаларындағы қоғам туралы көзқарастар туралы түсінік беру.
б)дамытушылық :Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыту,шығармашылық ізденіске жетелеу.
в)тәрбиелік :Оқушыларды әр елдің даму ерекшеліктерін көре білуге,салыстыруға және өз елінің артықшылықтарын бағалай білуге тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі : карта,тақырыпқа байланысты суреттер,кестелер.
Сабақтың әдісі : салыстыру сұрақтары,мәтінмен жұмыс.
Сабақтың түрі : жаңа сабақты меңгерту.
Сабақтың барысы : І.Ұйымдастыру кезеңі.
1.Жаңа сабақты түсіндіру.
а)кестемен жұмыс
б)картамен жұмыс
в)“ сандар да сөйлейді ” ойыны
2.Қорытынды. “Кім жылдам ? ” ойыны
Мұғалім сөзі : ХV-XVII ғасырдың бірінші жартысында Еуропа елдерінде ағарту ісінің дами бастады.Біршама діни мектептер ашылып,көптеген адамдар сол мектептерде оқып,хат таныды.Шамасы бар ауқатты адамдар өз балаларын арнаулы білім беретін оқу орындарында оқытып,белгілі бір мамандықты меңгертіп отырды.Осы кезде Батыс Еуропада көптеген гуманист-жазушылар шықты.Олар католик шіркеуі мен феодалдық құрылысты қатал сынға алды.Теңдік пен еркіндікке негізделген қоғам құруды армандады.
кестемен жұмыс
Жазушылар
өмірсүрген кезеңі мен елі
шығармалары
идеялары
Томас Мор
Сервантес
Шекспир Уильям
Рабле Франсуа
картамен жұмыс
Осы айтылған мемлекеттерді картадан көрсету.
“ Сандар да сөйлейді ” ойыны
1478жыл,10жыл,6сағат,1516жыл,1547жыл,1575жыл,5жыл,15жыл,1605жыл,
1564жыл,37пьеса,1616жыл,1494жыл,1532жыл,1553жыл,1903жыл,1917жыл,
1938жыл.
Қорытынды. “Кім жылдам ? ” ойыны
1.Лондон қаласында дүниеге келген ағылшын гуманист-жазушысы?
2.37пьеса және көптеген өлеңдер жазған ұлы жазушы?
3.5жыл Алжирде тұтқында болған жазушы?
4. “Гаргантюа мен Пантагрюэль” шығармасының авторы?
5. “Оп-оңай байисың,сөйтіп губернатор боласың”деген уәдемен жорыққа шыққан кейіпкер?
6."Қой үстінде бозторғай жұмыртқалаған арал "?
7.Әуелі әскер үшін астық жинаушы,қарыздарды жинаушы болған?
8.Әкесінің жолын қуып,заңгер болған кім ?
9."Бұл елге ине тәрізді қылдырықтай болып келіп,әп-сәтте суыр тәрізді семіреді".Бұл қай ел туралы ?
10."Жауыздық барлық жерді жайлаған,ол сезім атаулының-сенім,әділет,сүйіспеншіліктің бәрін де уландырып отыр.Менің айналамнан көріп отырғанымның бәрі де жексұрындық".Бұл қай жазушының сөзі?
Үйге тапсырма:тақырыпты оқу.Қосымша әдебиетпен жұмыс.
Қазақ елінің әлемдік тарихтағы орны қандай?
Еуразияның ұлы даласын мекендеп қана қоймай, осы даланың ұлан-байтақ кеңістігін еркін билеген, оның табиғи байлығын, географиялық орналасуын көшпелі шаруашылыққа икемді пайдалана білген тайпалар көшпенділердің ұлы өркениетін де жасай білді. Әсіресе жылқы малын көлікке де, тағамға да, тұрмысқа да тиімді пайдаланған көшпелі тайпалар осы түлікке қатысты ұлы жаңалықтар да ашты. Мысалы, ат әбзелдері мен жылқы малынан алынатын тағамдар кейіннен басқа өркениеттерге де таралды.Көшпелілер өркениетінде жерге жеке меншік болған емес.Жер бүкіл тайпаның, қауымның меншігі болып саналды. Көшіп-қону мен жайылымдарды тайпа басшылары реттеп отырды. Байлық пен бедел мал санының, әсіресе жылқы санының көптігімен өлшенді.Б.з.д. VIII-V ғасырлардағы Қазақстан аумағындағы көшпелілер өркениеті көршілес тайпалармен және мемлекеттер мен экономикалық және саяси қарым қатынаста болды. Бұның өзі көшпелі шаруашылықтың экономикалық мүмкіндіктерін одан әрі тиімді пайдалануға,егіншіліктің, қолөнердің және сауда байланыстарының одан әрі дамуына алып келеді. Бұндай өзгерістер б.з.д. IV-III ғасырларда Қазақстанның жекелеген аудандары мен көршілес аумақтарда біршама тұрақты және ірі саяси бірлестіктердің құрылуына алып келді. Бұл бірлестіктер – сол кездегі Грек-Бактрия, Парфия,Қытай және Кушандар империяларын дамойындатқан Үйсін және Қаңлылар саяси бірлестігі болатын.Соңғы деректер мен мәлімет тер бұл саяси бірлестіктің мемлекеттік деңгейге дейінгі жеткендігін дәлелдейді. Яғни, б.э.д. ІІІ ғасырдан бастап қазіргі Қазақстан аумағында Үйсіндер және Қаңлылар мемлекеті өмір сүрген деп айтуға біршама негіз де бар. «Древняя тюркская Сибирь—деп жазады академик Л.П.Окладников, —оказаласьтеснее связанной с западом, чем с востоком. Её культура много богаче и ярче, чем можно было полагать ранее. У берегов Байкала, на Ангаре, Лене сходились и расходились пути древних культур Востока и Запада, существовали мощные по тем временам самобытные культурные очаги, без которых история Евразии не может быть полностью понятой. Как мы видим по находкам от крепостей тюрков в Прибайкалье ведет их путь на Дон и на Дунай»Л.Н.Гумилев «Көшпенділер мәдениеті өзінің 3000 жылдықғұмырында Жерорта теңізі мен Қиыр Шығыс елдеріне қарағанда творчестволық эволюцияны бастан өткерді» деп санайды. Евразия сахарасындағы бұл көшпенділер өркениетін б.з.д. XI ғасырдан бастап, б.з. XVIII ғасырына дейін жеткізеді.Л.Н.Гумилев дүниенің төрт жағын бірдей жайлаған жер кіндігі Орта Азия, одан қалды Византия, Персияны, Үндімен, Қытаймен қосатын, шын мәнінде Шығыс пен Батыс тоғысатын түркі әлеміне тәнті болды. Ол әлемнің Еуропа мен Шығыстыңөмір салтымен бәсеке болуға мүмкіндігі бар-ды.Барша мемлекетті «Ел» деп атаған, баспалдақты-бағынышты жүйе жасаған, шен-шекпенді билеуші топқа орынды кигізген, әскери тәртіппен, дипломатия арқылы Түрік Еліне баршаны игізген, өмірге деген көзқарас арқылы өмір салтын әлемге білгізген Ұлы империя еді.Жалпы, «Дала» деген ұғымды тек бір шөл деп ұғуға болмайды. Дешті Қыпшақ жерін басып не сан өзендер өтеді. Бір шеті Енесай, Онон мен Керулен, Ертіс, Тобыл, екінші шеті Жайық, Кәрі Каспий, Арал, Еділ Ұлы сахараның сәні мен әні еді ғой. Бүгінгі қазақ елінде 45000 өзен, 85000 көл атының болуы ойландырса екен. Ал Алтай, Ұлытау, Қаратау, Мұғаджар, Алатау, Орал таулары жер бедерін безендіріп тұрған жоқ па? Ендеше Алтайдан Дунайға дейінгі Дешті Қыпшақ сахарасы әрі далалы, әрі таулы, әрі өзен-сулы, нулы өркениет емес пе? Осы ұлан-ғайыр далада өркениет орнауға себеп болған факторлар қандай?
Бірінші, Алтайдан Донға дейін созылған Ұлы Дала екі құрлықтың басын қосты. Ол Еуропа мен Азияның қақпасы, тоқсан жолдың торабы еді.
Екінші, біздің жылсанауымыздан мың жылға жуық бұрын Алтайдан Донға дейін Еуразия сахарасында пайда болып, эволюциялық даму сатыларынан өтіп, бірегейлік,біртұтастық қадір-қасиеттерін сақтаған өркениет-Дала өркениеті 7000 км аралықта өрбіді. Бұл географиялық аймақта этномәдени тұтастық қалыптасты, славян, финноугор, үндіарийлік, түркі тілдес тайпалар өзара әлеуметтік-экономикалық процестер барысында өзара байланысты. Осы тектер тоғысында түркі тегі, оның бірегейлігі жеңіп шықты. Біздің жыл санауымыздан бұрынғы IV мыңыншы жылдың аяқ шегінде адамдары ең жүйрік аңы — жылқыны үйретті. Салт атты көшпелілер пайда болды. Украинадағы Дерьевка елді мекені, Ресейдегі Воловад қонысы,Қазақстандағы (Көкшетаудағы) Ботай қонысындағы археологиялық қазбалар осының дәлелі.
Үшінші, сайын дала Әму мен Сыр бойы арқылы Қытай-парсы, Үнді, Араб өркениеттерімен тоғысты.
Төртінші, Ұлы Далада барлық әлемдік діндер тоғысты. Шаманизм, тәңірге табыну, зердеш, пұтқа табыну, христиан, манихейлік, ислам – пенделердің рухани өміріне тірек болуға әрекет етті…
Бесінші, қыр баласы табиғи ортамен толық гармонияда болды. Дала перзенті еш бір шектеу дегенді білмеді. Оған творчестволық эволюция тән еді.
Алтыншы, Дала арқылы өтетін «Ұлы Жібек жолы» сауда ғана емес,мәдениет тоғысу жолы еді. Бір ғана Сырдарияның орта және аяқ шегінде 300-ге жуық қалалар мен елді мекендер болды… Ендеше Еуразиялық сахарадағы көшпенділі дала мен қаланың синтезі еді.
Жетінші, аң стильді өнер дамыды.Сегізінші, сайын даладағы көшіп-қону, экологияны сақтау, ұрпақ тәрбиелеу, демографиялық процесті жолға қою, сал-серілік дәстүр сияқты Дала этикасын, менталитетін орнатты.
Сонымен бірге Еуразия сахарасында мемлекеттік жүйенің небір түрлері шыңдалды. Ол түркі әлемі.Түркі әлемінің алтын бесігі – Түркі елі .
6 664 711 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Рустемова Акбота Алтыбаевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.