- 23.12.2020
- 496
- 1
Электрмеханикалық элементтер туралы жалпы мәлімет.
Автоматика және телемеханика жүйесінде электрмеханикалық элементтер маңызды рөл атқарады, себебі, олар барлық жүйеде кең көлемде қолданылады. Көптеген жүйелер толығымен электрмеханикалық элементтерден құралады.
Автоматика және телемеханика жүйесінде электрмеханикалық элементтер көптеген функцияларды отындайды, оның ішінде: датчиктер, атқарушы органдар, реле, таратушылар, тұрақтандырғыштар, күшейткіштер және т.б. қызметтерін атқаруы мүмкін.
Датчиктер, мысалы, механикалық шамаларды (орын ауыстыру, қысым, жылдамдық т.б.) электрлікке (Э.Қ.К., кедергі) түрлендіреді.
Электрмеханикалық атқарушы органдар керісінше, электрлік шамаларды (ток немесе кернеу) механикалыққа (клапанның орын ауысуы, біліктің бұрылуы және т.б.). Реледе электрлік шама (ток), қайтадан электрлік шамаға (электрлік түйіспенің тұйықталуы мен ажырауы) түрленетін, механикалық (якорьдың орын ауысуы) шамаға түрлендіреді. Сондықтан, электрмеханикалық элементтердің кіру және шығу шамалары – механикалық та және электрлік те бола алады, себебі, бұл элементтер міндетті түрде электрлік және механикалық шамаларды өзара түрлендіре алады.
Механикалық шамалардың электрлік датчиктері.
Датчиктің басты міндеті – механикалық шамаларды электрлікке түрлендіру болып табылады.
Автоматика және телемеханикада кең таралған датчик түрлерін қарастырамыз: датчиктің орын ауысуы, қысымы және жылдамдығы.
Механикалық шамалардың электрлік датчиктерін – машина құрылысында өлшемдерді автоматикалық бақылау үшін, механизм мен машиналарды тексеру үшін, негізгі технологиялық процестерді автоматикалық реттеу және бақылау үшін кеңінен қолданған.
Активті кедергілі датчиктер.
Активті кедергінің орын ауысуы, түрленуі көптеген тәсілдер арқылы жүзеге асады. Осы түрлендіруді жүзеге асыратын датчиктердің негізгі түрлері түйіспелі, реостатты, бұрышты және сымды датчиктер болып табылады.
Түйіспелі датчиктер қарастырылып отырған типтердің ішіндегі ең қарапайым түрі. Белгілі бір шамада орын ауысуы, олардың түйіспесін тұйықтайды немесе ажыратады және орын ауысуы белгілі шамадан үлкен немесе кіші деген белгі (сигнал) береді. Осындай датчиктің қарапайым сұлбасы (2-1, а сур.) көрсетілген. Өзінде түйіспе К алып жүретін Өлшеуіш штифті Ш, өзінің осі бойынша орын ауысуы немесе жылжымайтын түйіспенің біреуін тұйықтауы мүмкін. Егер штифттің соңынан, тіректі жазықтыққа дейін ара қашықтығы l+Δl болса, онда жоғарғы түйіспе тұйықталады және неон шамы Б (« больше », « үлкен ») жанады. Егер ол қашықтық l-Δl дейін азайтса, онда М (« меньше », « кіші ») шамы жанады. Мысалы, бұйым И (« изделие », « бұйым ») өлшемінің автоматты бақылағышы арқылы жүзеге асады. Егер де, бұйым өлшемі дәлдік шегінен шығатын болса, онда шамдар белгі береді. Оын ауысудың бақылау дәлдігі датчиктің ажыраған түйіспелерінің қуаттылығына бағынышты. Осы қуаттылық қанша төмен болса, түйіспенің жануы мен тексеруі де нақтырақ болады. Орын ауысу дабыл қаққышы (сигнализация) үшін неон шамдарын қолдану тиімдірек, себебі, неон шамдары қарапайым накалды шамдарға қарағанда ток күшін аз тұтынады.
Реостатты датчик – қозғалмалы түйіспенің орын ауысуы, тізбекке берілген кедергіні өзгертетін қарапайым реостаттан тұрады (2-1, б сур.). Реостатты датчиктер аспап көрсеткіштерін дистанциялық өлшеу үшін кеңінен қолданылады. Реостатты датчиктердің құрылымдық орындалуы датчик байланысқан объекттің қуаттылығына бағынышты. Нақты және ұқыпты орындалған өте жұқа щеткасы бар датчиктерді – авиацияда әр түрлі навигациялық аспап көрсеткіштерінде және де т.б. мақсаттарға қолдану кеңінен тараған. Машина бөлшектеріндегі және механизмдердегі деформацияны өлшеу үшін тензодатчиктер және тензометрлер деп аталатын арнайы құрылымдық датчиктер қолданылады. Тензометрлер кіші салмақты және көлемді болуы тиіс, себебі, тензометр құрылысы бөлшек деформациясының шамасына кері әсерін тигізбеуі керек және тензометр деформациясының өзгеруін тез орындауы керек.
Сымды тензодатчиктер – сымдағы кедергінің ұлғаюы мен қысылуындағы өзгерісіне негізделген. Жоғарыда көрсетілген датчиктер тек қана машина және механизмдерді сынау мен қатар, автоматикада кездесетін көптеген есептерді шығаруда, кедергіні деформация өзгеруіне түрлендіру үшін де кеңінен қолданған.
а) түйіспелі датчик
б) реосатты датчик
2-1. Активті кедергілі датчиктер
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Автоматика және телемеханика жүйесінде электрмеханикалық элементтер маңызды рөл атқарады, себебі, олар барлық жүйеде кең көлемде қолданылады. Көптеген жүйелер толығымен электрмеханикалық элементтерден құралады.Автоматика және телемеханика жүйесінде электрмеханикалық элементтер көптеген функцияларды отындайды, оның ішінде: датчиктер, атқарушы органдар, реле, таратушылар, тұрақтандырғыштар, күшейткіштер және т.б. қызметтерін атқаруы мүмкін.Датчиктер, мысалы, механикалық шамаларды (орын ауыстыру, қысым, жылдамдық т.б.) электрлікке (Э.Қ.К., кедергі) түрлендіреді.Электрмеханикалық атқарушы органдар керісінше, электрлік шамаларды (ток немесе кернеу) механикалыққа (клапанның орын ауысуы, біліктің бұрылуы және т.б.). Реледе электрлік шама (ток), қайтадан электрлік шамаға (электрлік түйіспенің тұйықталуы мен ажырауы) түрленетін, механикалық (якорьдың орын ауысуы) шамаға түрлендіреді. Сондықтан, электрмеханикалық элементтердің кіру және шығу шамалары – механикалық та және электрлік те бола алады, себебі, бұл элементтер міндетті түрде электрлік және механикалық шамаларды өзара түрлендіре алады.Механикалық шамалардың электрлік датчиктері.Датчиктің басты міндеті – механикалық шамаларды электрлікке түрлендіру болып табылады. Автоматика және телемеханикада кең таралған датчик түрлерін қарастырамыз: датчиктің орын ауысуы, қысымы және жылдамдығы.Механикалық шамалардың электрлік датчиктерін – машина құрылысында өлшемдерді автоматикалық бақылау үшін, механизм мен машиналарды тексеру үшін, негізгі технологиялық процестерді автоматикалық реттеу және бақылау үшін кеңінен қолданған.Активті кедергілі датчиктер.Активті кедергінің орын ауысуы, түрленуі көптеген тәсілдер арқылы жүзеге асады. Осы түрлендіруді жүзеге асыратын датчиктердің негізгі түрлері түйіспелі, реостатты, бұрышты және сымды датчиктер болып табылады.Түйіспелі датчиктер қарастырылып отырған типтердің ішіндегі ең қарапайым түрі. Белгілі бір шамада орын ауысуы, олардың түйіспесін тұйықтайды немесе ажыратады және орын ауысуы белгілі шамадан үлкен немесе кіші деген белгі (сигнал) береді. Осындай датчиктің қарапайым сұлбасы (2-1, а сур.) көрсетілген. Өзінде түйіспе К алып жүретін Өлшеуіш штифті Ш, өзінің осі бойынша орын ауысуы немесе жылжымайтын түйіспенің біреуін тұйықтауы мүмкін. Егер штифттің соңынан, тіректі жазықтыққа дейін ара қашықтығы l+Δl болса, онда жоғарғы түйіспе тұйықталады және неон шамы Б (« больше », « үлкен ») жанады. Егер ол қашықтық l-Δl дейін азайтса, онда М (« меньше », « кіші ») шамы жанады. Мысалы, бұйым И (« изделие », « бұйым ») өлшемінің автоматты бақылағышы арқылы жүзеге асады. Егер де, бұйым өлшемі дәлдік шегінен шығатын болса, онда шамдар белгі береді. Оын ауысудың бақылау дәлдігі датчиктің ажыраған түйіспелерінің қуаттылығына бағынышты. Осы қуаттылық қанша төмен болса, түйіспенің жануы мен тексеруі де нақтырақ болады. Орын ауысу дабыл қаққышы (сигнализация) үшін неон шамдарын қолдану тиімдірек, себебі, неон шамдары қарапайым накалды шамдарға қарағанда ток күшін аз тұтынады.Реостатты датчик – қозғалмалы түйіспенің орын ауысуы, тізбекке берілген кедергіні өзгертетін қарапайым реостаттан тұрады (2-1, б сур.). Реостатты датчиктер аспап көрсеткіштерін дистанциялық өлшеу үшін кеңінен қолданылады. Реостатты датчиктердің құрылымдық орындалуы датчик байланысқан объекттің қуаттылығына бағынышты. Нақты және ұқыпты орындалған өте жұқа щеткасы бар датчиктерді – авиацияда әр түрлі навигациялық аспап көрсеткіштерінде және де т.б. мақсаттарға қолдану кеңінен тараған. Машина бөлшектеріндегі және механизмдердегі деформацияны өлшеу үшін тензодатчиктер және тензометрлер деп аталатын арнайы құрылымдық датчиктер қолданылады. Тензометрлер кіші салмақты және көлемді болуы тиіс, себебі, тензометр құрылысы бөлшек деформациясының шамасына кері әсерін тигізбеуі керек және тензометр деформациясының өзгеруін тез орындауы керек.Сымды тензодатчиктер – сымдағы кедергінің ұлғаюы мен қысылуындағы өзгерісіне негізделген. Жоғарыда көрсетілген датчиктер тек қана машина және механизмдерді сынау мен қатар, автоматикада кездесетін көптеген есептерді шығаруда, кедергіні деформация өзгеруіне түрлендіру үшін де кеңінен қолданған. а) түйіспелі датчикб) реосатты датчик 2-1. Активті кедергілі датчиктер
6 664 044 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Шевченко Оксана Александровна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
72/180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.