Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Фæстаг рæстæг кæд ирон æвзаг амоныны фарстатæм фылдæр æргом здæхт цæуы, уæддæр ацы хъуыддаджы æмбæлы бирæ къуылымпыдзинæдтæ. Уыдонæй иу у, ирон æвзаг чи нæ зоны, уыцы ахуырдзаутимæ куыст. Ацы фарстамæ лæмбынæг æркæсгæйæ бафиппайдтам, бирæ ахуыргæнджытæ сæхимæ æвæндонæй кæй исынц ацы къордтимæ куыст, кæй тыхсынц урокмæ хъæугæ мадзæдттæ агургæйæ, кæй нæ фæарæхсынц, ахуыртæ рæвдздæр æмæ ахадгæдæр чи фæкæндзæн, ахæм куысты хуызтæ ссарынмæ.
Практикæ куыд æвдисы, афтæмæй ахуыргæнджытæ къуылымпытæ æййафынц, канд æрмæг бацамонынæн ахъаз чи у, ахæм куысты хуызтæ æвзаргæйæ нæ, фæлæ ма суанг урочы темæ æмæ йæ хуыз бæрæг кæнгæйæ дæр. Уымæ гæсгæ уроктæ нæ цæуынц бæлвырд системæмæ гæсгæ арæзт, иу урокæй иннæмæ хизгæйæ хъусдард не 'рцæуы дидактикæйы сæйраг принциптæм (темæты æнгом бастдзинад, хуымæтæгæй вазыгджындæрмæ рахизын æмæ æнд.). Уымæй уæлдай ма ахуыргæнджытæ нæ фæарæхсынц, грамматикой æрмæгæй куыд æмбæлы, афтæ спайда кæнынмæ.
Арæх бафиппайæн ис, ацы къордтимæ куыст æрмæст грамматикой æрмæг амонынæй куыд фæвæййы, уьш дæр. Кæй зæгъьш æй хъæуы, уый методикой æгъдауæй раст нæу. Ирон æвзаг чи нæ зоны, уыцы ахуырдзаутимæ сæйрагдæр у ныхасы рæзтыл куыст. Грамматикой æрмæг хъуамæ æххуыс кæна ныхасы рæзтыл куыстытæ æххæст кæнынæн, æмæ дзы пайда кæнын хъæуы бæрцæй, арæхстджынæй.
Ирон æвзаг чи нæ зоны, уыцы ахуырдзаутимæ кусыны урок иумæйагæй хъуамæ дзуапп дæтта ахæм домæнтæн:
1. Алы урок дæр уа ныхасы рæзтыл кусыны урок. Ныхасы рæзтыл
кусгæйæ, урочы пайда кæнæн ис, ахуырдзауы диалогон æмæ монологон
ныхас аразынмæ амидин чи кæны, ахæм фæлтæрæнтæй. Зæгьæм,
цæсгæмттæм гæсгæ хъазт, нывмæ гæсгæ куыст, бакаст æрмæджы бындурыл
кæнæ та хи фиппаинæгтæм гæсгæ беседæтæ аразьш; цыбыр сфæлдыстадон
куыстытæ (изложенитæ кæнæ сочиненитæ) цæттæ кæнын, сæ ныффысыныл
архайын; грамматикой хъæзтытæй пайда кæнын; грамматикой аргъæутты
бындурыл æрмæгыл кусын; æмдзæвгæтæ ахуыр кæнын, беседæты фæрцы сæ
æвзарын; комкоммæ ныхас аразыныл фæлтæрын; тагьддзуринæгтæ ахуыр
кæнын; дзырдбæстытæ, хъуыдыйæдтæ аразын æмæ а. д.
2. Урок хъуамæ арæзт уа бæлвырд ныхасы темæйы бындурыл
(ныхасы-тематикон урок). Ныхасы темæмæ гæсгæ ахуыргæнæг цæттæ
кæны, æрмæст ацы темæ райхалыныл чи кусы, ахæм æрмæджытæ. Урочы
фæлтæрæнтæ, иумæйагæй æппæт куыстытæ дæр, сты, ныхасы темæ æнцондæр бамбарынæн, ахадгæдæрæн йыл бакусынæн æххуыс чи у, ахæмтæ.
Ныхасы темæ æвзаргæйæ, ахуыргæнæг хъуамæ хъуыды кæна йæ хъомыладон нысаниуæгыл, ома урочы ныхас цæуыл цæудзæн, уый цас ахадгæ у ахуырдзауты царды, ууыл. Ацы домæн у тынг ахсджиаг, комкоммæ бает у урочы иумæйаг хъомыладон нысаниуæгимæ.
Нахасы-тематикон уроктæ цæттæгæнæн ис программæйы алыхуызон темæтæм гæсгæ. Уыдон æнгом.баст сты ахурдзаутæн сæхи цардыуагимæ, дзурынц æгъдау æмæ æфсармыл, адæймаджы фæзминаг æмæ фауинаг миниуджытыл, зонгæ кæнынц бынæттон æрмæгимæ: Ирыстоны æрдзимæ, нæ культурæ æмæ аивадимæ. иумæйагæй хъæздыгдæр æмæ парахатдæр кæнынц ахуырдзауты миддуне. Зæгьæм, ирон æвзаджы уроктæн темæты . хуызы равзарæн ис ахæмтæ: «Хорз æмбал зын рæстæг сбæрæг вæййы», «Æрдзы мидæг алцыдæр рæсугъд у», «Фæззæг ралæууыд йæ рады», «Æрцыд, ныллæууыд уалдзæг», «Зымæг нæ хæхты цух нæ уадзы», «Уазæгуаты рагон Ирмæ» æмæ афтæ дарддæр.
Урочы темæ æргомгонд цæуы алыхуызон куыстыты фæрцы. Равзарын хъæуы, ныхасы темæйыл æрдзурынæн фылдæр æххуыс чи фæуыдзæн, ахæм фæлтæрæнтæ.
3. Ныхасы темæ æвзаргæйæ, алы урочы дæр пайдагон цæуы бæлвырд грамматикой æрмæгæй. Ома, ныхасы темæ æргомгонд цæуы грамматикой æрмæгимæ æмбастæй. Фæлæ фылдæр æргом здæхт цæуы ныхасыл рæзтыл куыстмæ, грамматикой æрмæг та амонын хъæуы ныхасы рæзтыл куыстытæ æххæсх кæнгæйæ. Зæгьæм, дзырдбæстытæ аразгæйæ амынд цæуынц тасындзæг æмæ ифтындзæджы æгъдæуттæ, хауæнты
хъуыдыйады уæнгтæ, дзырдты рæнхъæвæрды æгьдæуттæ; диалогон ныхас аразгæйæ радзурын хъæуы æххæст æмæ æнæххæст, фарстон æмæ разæнгæрдгæнæн хъуыдыйæдты тыххæй æмæ афтæ дарддæр.
Цæмæй грамматикой æрмæгыл куыст ахадгæдæр уа, уый тыххæй йæ кæнын хъуы бæлвырд системæмæ гæсгæ. Ахуыргæнæг æй хъуамæ рагацау, урочы тематикой пълантæ аразгæйæ, сбæрæг кæна.
4. Урочы фылдæр хай ахуыргæнæг, кусы текстыл æнцой кæнгæйæ, ома, урочы мидæг æвзæрст цæуынц, ныхасы темæимæ баст чи у, йæ райхалынæн æххуыс чи у, ахæм текстытæ. Текстæн, æнæмæнг, равзарын хъæуы йæ дзырдуат (дзырдуатон-лексикон куыст), уæлдай хъусдард хъуамæ цæуа æнцойгæнæг дзырдтæ, дзырдбæстытæ, æмæ хъуыдыйæдтæм.
Уыдон сты, тексты мидис раргом кæнынæн æххуыс чи у, ахæм номдартæ, мивдисджытæ, миногонтæ æмæ æндæр ныхасы хæйттæ, кæнæ тексты сæйраг хъуыды æргомгонд кæй фæрцы цæуы, ахæм дзырдбæстытæ æмæ хъуыдыйæдтæ. Уый фæстæ æрдзурын хъæуы тексты темæ æмæ сæйраг хъуыдыйыл, йæ бындурыл скæнын хъæуы беседæ æмæ хъомыладон куыст, текстæй спайда кæнын хъæуы ныхасы рæзтыл бакусынæн (скæнын цæсгæмттæн гæсгæ хъæзтытæ, бакæнын æвзаргæ каст, хи ныхæстæй радзурын кæнын хицæн эпизодтæ, хъуыдыйæдтæ баххæст кæнын æмæ афтæ дарддæр).
Текстыл кусгæйæ, уæлдай хъусдард хъуамæ цæуа ирон ныхасы интонаци, ныхасы темп æмæ мелодикæмæ. Текст айв кæсгæйæ, ахуыргæнæг логикой æмæ фразой цавдæй амоны ныхасы интонацион арæзт, кæм æмбæлы, уым скæны дæргьвæтин æрлæудтытæ, раст хъæлæсы уагæй кæсы, сæ загьды нысанмæ гæсгæ алыхуызон чи сты, ахæм хъуыдыйæдтæ.
Ахуырдзауты рæгъмæ цы текст хает цæуы, уый хъуымæ , уа æнцонæмбарæн (ма дзы æмбæлой зынæмбарæн æмæ зындзурæн дзырдтæ, йæ темæ сывæллæттæн хъуамæ уа хæстæг, разæнгард сæ кæна хи хъуыдытæ æргом кæнынмæ). Текст хъуамæ æнгом бает уа урочы ныхасы æмæ
0
грамматикой темæтимæ (йæ бындурыл райхалæн уы ныхасы темæ, бацамонæн у а грамматикой æрмæг). Тексты бæрцæй хъуамæ æмбæлой аивгæнæг мадзæлттæ дæр (æмбисæндтæ, æнгом дзырдбæстытæ, кæнæ базырджын ныхæстæ, синонимтæ æмæ антонимтæ бирæнысаниуæгон д?ырдти?утæ, -хъæрон, фарстон, кæнæ разæнгардгæнæн хъуыдыйæдтæ) æяæхх^сст хъуыдыйæдтæ æмæ æндæртæ, цæмæй, текстыл кусгæйæ, ахуыргæнæгæн йæ бон уа ирон æвзаджы аивдзинад ахуырдзаутæм фæхæццæ кæнын. Текст æнæмæнг хъуамæ æххæст кæна хъомыладон хæстæ.
Текстыл кусгæйæ, æркæсын хъæуы йæ амады сусæгдзинæдтæм дæр: абзацтыл куыд æмæ цæмæн дихгонд æрцыд, цæуыл цæуы ныхас алы абзацы дæр, цæмæй бает цæуынц кæрæдзийыл хъуыдыйæдтæ, текст хицæн хæйттыл куыд дихгонд цæуы æмæ æнд.
5. Алы урочы дæр æххæст кæнын хъæуы дзырдуатон-лексикон куыстытæ. Ног дзырды нысаниуæг бацамонынæн спайдагæнæн ис цæстуынгæ æрмæгæй (предметонæмæ сюжетон нывтæй, муляжтæй æмæ æнд.), дзырдарæзтон æвзæрстытæи, æмуидагон дзырдтæй, синонимтæ æмæ; антонимтæй, тæлмац кæнынæй, дзырдæй хъуыдыйады кæнæ тексты мидæг спайда кæнынæй æмæ æндæр мадзæлттæй.
6. Урочы æнæмæнг хъуамæ æмбæлой алыхуызон цымыдисон куысты хуызтæ æмæ мадзæлттæ. Уыдоны фæрцы куыст цæуы рæвдздæр, ахуыртæ та сты ахадгæдæр. Ахæм куысты хуызтæ æмæ мадзæлттæ сты: алыхуызон грамматикой хъæзтытæ, викторинæтæ, цæсгæмттæн гæсгæ хъазт, нывмæ гæсгæ куыст, сфæлдыстадон куысты хуызтæ, рæбустæ æмæ схемæтæ, пиктограммæтæ æмæ дзырдбыдтæ æмæ афтæ дарддæр.
7. Ирон æвзаг чи нæ зоны, уыцы ахурдзаутимæ кусгæйæ æнæмæнг пайда кæнын хъæуы цæстуынгæ æрмæгæй. Æнæ цæстуынгæ æрмæгахуыртæ зынгæ фæкъуылымпы дæр вæййынц. Цæстуынгæ æрмæг дæр хъуамæ æнгом бает уа урочы ныхасы темæимæ, ахуырдзаутæн феххуыс уа ног дзырдты нысаниуæг хуыздæр бахъуыды кæнынæн, ныхасы мидæг сæ пайда кæньшæн. Цæстуынгæ æрмæджы фæрцы ахуырдзаутæ рæвдздæр фæцарæхсдзысты чысыл сочиненитæ æмæ изложенитæ фыссынмæ дæр.
8. Алы урок дæр хъуамæ гуырын кæна цымысдисдзинад, хъуамæ зонгæ кæна ног цаутимæ, ног царды хабæрттимæ. Æрмæст цымыдисдзинад чи хæссы, ахæм æрмæг здахы скъоладзауты æргом ныхас кæнынмæ, амидин сæ кæны ныхасы архаиынмæ, сæвзæрын сæм кæны алыхуызон хъуыдытæ.
Зæгъæм, ахуырдзаутæм уæлдай цымыдисдæр кæсынц, адæмон сфæлдыстад, Ирыстоны рагистори æмæ ирон æвзаджы равзæрдыл дзурæг уроктæ. Ахæм урокты ныхасы иумæйаг темæ у «Уазæгуаты ивгьуыдмæ», хицæнæй та йæ равзарæн ис къаннæгдæр темæтæй: «Задæлесюы Нана», «Ирон фыссынады цыртдзæвæнтæ», «Ирон мыггæгты равзæрд», «Ирыстонæн ном скодтой», «Рагон Дзæуджыхъæу» æмæ афтæ дарддæр. Урок цымыдисондæр æмæ мидисджындæр фæкæнынæн спайдагæнæн ис алыхуызон историей аермæджытæй, рагон къамтæй, ахуыргæндты раныхæстæй, таурæгътæ æмæ æмбисонды хабæрттæй.
9. Уроктæ цæттæ кæнгæйæ, хъус дарын хъæуы, урокæй урокмæ цы лексикæйæ (дзырдуатæй) пайдагонд цæуы, уымæ. Урочы цы лексикæ æмбæлы, уый хъуамæ æнæмæнг цæуа хыгъд, бæрæггонд, цæмæй дарддæры ныхасы рæзтыл куыстытæ арæзт цæуой ацы лексикæйы бындурыл, дзырдтæй пайдагонд цæуа иу урокæй иннæмæ. Пайдагонд цы дзырдуатæй цæуы, уымæн скæнын хъæуы номхыгъд (лексический минимум). Ацы куыст зын æххæстгæнæн у ахуыргæнæгæн, домы дзы алы урокæн дæр лыстæг æвзæрст кæнын, цы дзырдуатæй пайдагон цæуы, уымæ лæмбынæг кæсын, хибарæй æрвылбон хатдзæгтæ кæнын. Зæрдыл даринаг у, дзырдуатон куыст кæй у ныхасы рæзтыл куыстæн йæ бындур æмæ йæ кæй хъæуы бæлвырд системæтæ гæсгæ æххæст кæнын.
Ранымад домæнтæй уæлдай ма хынцинаг у, урочы хæрзхъæддзинад ахуыргæнæгæн йæхицæй, йæ цæттæдзинад æмæ йæ уды хъæдæй аразгæ кæй у, уый. Афтæ, ирон æвзаг чи нæ зоны, уыцы ахуырдзаутимæ æнтыстджындæрæй йæ куыст цæуы, йæ алы фæлварæнмæ дæр сфæлдыстадон цæстæй чи кæсы, æрвыл бон йæ дæсныйад фæбæрзонддæр кæныныл чи архайы, уыцы ахуыргæнæгæн. Æмæ, кæй зæгьын æй хъæуы, æрмæст ахæм ахуыргæнæджы бон бауыдзæн скъоладзауы йæ фæдыл ахонын ахуыры фæндагыл.
Ирон æвзаг чи нæ зоны, уыцы сывæллæттимæ кусыны уроктæ хъуамæ уой æрмæст æвзаджы уроктæ. Фæлæ урочы ныхасы темæмæ гæсгæ равзарæн ис хицæн къаннæг литературой уацмыстæ дæр, ныхасы рæзтыл бакусынæн пайдайаг чи уа, ахæм æмдзæвгæтæ æмæ прозæйæ ист скъуыддзæгтæ.
Ацы уроктыл дзургæйæ, хъус дарын хъæуы ахуырдзауты зонындзинæдтæ фæлварæнтæ рæстæг кæй фæрцы бæрæггонд цæуынц, уыцы куысты хуызтæм. Сывæллæтты зонындзинæдтæ раргом кæнынæн пайда кæнын хъæуы дзургæ фæлварæнæй. Ахуырдзауты ныхасы рæзты æмвæзад сбæрæггæнæн ис чысыл фысгæ куыстыты фæрцы дæр (грамматикой хæслæвæрдтæ - цыбыр изложенитæ æмæ сочиненитæ, нывмæ гæсгæ куыстытæ).
Фæлварæны билетты фæрстытæ хъуамæ уой ахæмтæ:
1.Текст бакæсын, уырыссаг (ирон) æвзагмæ йæ ратæлмац кæнын. Тексты бын раттæн ис чысыл æнцойгæнæн дзырдуат.
2.Лæвæрд темæ хи ныхæстæй раргом кæнын. Ам дæр та темæ æнцондæр раргом кæнынæн раттын хъæуы чысыл дзырдуат.
3.Грамматикой хæслæвæрд сæххæст кæнын. Хæслæвæрд хъуамæ арæзт уа ныхасы рæзтыл бакусынæн. Зæгъæм: хъуыдыйады дзырдты рæнхъæвæрд сраст кæнын; тексты хъуыдыйæдты фæткæвæрд сраст кæнын; дзырдтæ аифтындзæг кæнын, атасындзæг кæнын; сюжетон нывмæ гæсгæ саразын дзырдбæстытæ, хъуыдыйæдтæ, чысыл текст æмæ а.д.
Ранымад хæслæвæрдтæй уæлдай ма скъоладзауæн зæрдывæрдæй радзурын кæнæн ис æмдзæвгæ.
6 656 140 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Накусова Ирина Ахсарбековна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
72/180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
600 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.