Бастауыш сыныптарда дидактикалық материалдарды пайдалану
Қазіргі уақыт талабына сай сабақтарды жаңаша ұйымдастыру, өзіндік тың
ізденістерге талпындырады.Сабақ өткізу барысында жаңа технологияны қолданып,
жаңаша дидактикалық материалдар пайдалану, оқушылардың сабаққа қызығушылығы
артып отырады.
Оқыту үрдісін нығайтуда, оқушылар білімін тереңдетуде дидактикалық
тапсырмалардың алатын орны ерекше. Дидактикалық тапсырмалар арқылы пәннің
мазмұндылығын арттыруға, оқушыға жаңа білім беруге, алған білімін жүйелеуге,
пысықтауға, қорытындылауға болады.
Ауызша сұрақ – жауаптан айырмашылығы – дидактикалық карточкалар арқылы бір
мезгілде бірнеше оқушы қамтылып, сынып оқушыларының зерігуіне жол берілмейді.
Тарау немесе бөлім бойынша құрастырылған дидактикалық тапсырмалар бірнеше
тақырыпты, бірнеше ұғымды бір – бірімен байланыстырып, оқушының тарау бойынша
алған білімін жүйелеп, қорытындылауына мүмкіндік береді. Сондай-ақ,
дидактикалық карточкаларда тапсырмалар көбіне көрнекті кескінделеді ,сызбасы
беріледі немесе түрлі түспен жазылады, т.б. Бұл білімді қабылдауға, жүйелеуге
есіту анализаторымен бірге көру анализаторы да қатысады, бұл – оқушының ойлау
үрдісін, есте сақтау үрдісін арттыра түседі.
Оқушылардың қазақ тілі , әдебиеттік оқу пәніне деген қызығушылығын оятуда
шығармашылық тапсырмалар, дидактикалық тапсырмалар мен ойындар, танымдық
жаттығулардың алатын орны ерекше екені белгілі. Себебі бұндай тапсырмаларды
орындау барысында оқушылардың дербес ойлануына, тұжырым жасауына мүмкіндік
беретін өз білімін тексеру және өзара жарысу элементтері бар. Оқушылардың
шығармашылық ойларын дамытып әр түрлі сөзжұмбақтар шешу, дидактикалық
тапсырмалар орындау барысында оқушылар өздігінен жұмыс істеуге дағдыланады.
Сондай-ақ мұндай дидактикалық материалдарды кез келген технологияда жұмыс
істейтін мұғалім пайдалана алады.
Сонымен оқушылардың теориялық білімдерін тереңдетуде, тілін ширатуда , сөздік
қорын молайтуда,жаңа сөздердің сырын ұғуға икемдеуде осы дидактикалық
материалдардың маңызы зор.
Балаларға мұндай жұмыс түрлері өте ұнайды, олар өздері де сөзжұмбақтар
құрастыруға үйренеді .Бастауыш сыныптарда дидактикалық ойындар мен тапсырмалар
Мысалы: «Сөз ойла, тез ойла», «Сөздік», «Кім суретші?», Артығын тап»,
«Сөзжұмбақ», «Мақалды тауып оқы»,«Үндемес», «Жоғалған әріпті тап» «Кім тез табады?»,
«Орнын тап»ойыны т. б. қазақ тіл сабақтарында тіл дамыту жұмысында орындалады.
«Мақалды тауып оқы» ойынының маңызы зор, біріншіден бала ойланады, екіншіден
мақалды табады, үшіншіден жаттап алады, мағынасына, тәрбиелік мәніне көңіл
бөледі.
жа де ны
сау ні дың
«Дені саудың-жаны сау»
«Кім тез табады?»
анай- ғакар- нажуар-
(айна, қарға, жануар т.б)
Сөзжұмбақпен жұмыс жасау элементін әр сабақта қолдануға болады.
Сөзжұмбақ «Өркеш»
Ө Р І С
Ө Р І К
К Ө М І Р
Ө З Е Н
К Ө Р Ш І
1. Мал жайылатын жайылым.
2. Жеміс-жидек түрі.
3. Қыста жағатын отын.
4. Ағатын су.
5. Ең жақын тұратын адам.
Әріптерден қыздың атын құра Әріптерден баланың атын құра
«Қызықты сөз» ойыны-тура оқысаң да , кері оқысаң да сол сөз шығады.
Мыслы:Ана, ала, ата, ара,шаш, қызық, қазақ т.б.
Әдебиеттік оқу пәні-нағыз тіл дамыту пәні. Өйткені әр сабақта мәтіндер
оқылады.Сол мәтін бойынша сюжетті сурет көрсетіп мақал-мәтел құрастыру
оқушылардың ойын дамытып, дүниетанымын кеңейтеді.
Ал ,мына ойында балалар, Қайсысының баласы?;Қай затқа не сәйкес келеді?; Өз
орнына орналастыр;Қай көлік қайда жүреді ? деген сияқты дидактикалық ойындар
қолдану арқылы баланың тіл байлығын, сөздік қорын дамытуға болады.
«Баспалдақ» ойыны , қай топ жылдам?
-К әрпінен басталып к әрпінен аяқталады.
к
к
к
к
к
к
Математика сабағымен байланыстырып, «Саны бар атаулар» ойынында
1+қазан-бірқазан
5+тік-бестік
6+бақан-алтыбақан
7+ген-жетіген
Т+10-тон
Осы сөздерді буынға бөлу
«Адасқан буындар» ойыны
Бұ----------та
Бұ----------лақ
Бұ---------ғы
Бұ---------тақ
Тапқан сөздердерге түсінік беру немесе сөйлем құрау.
Мысалы :(Біздің ауылда Сарбұлақ, Айнабұлақ деген жерлер бар)
Шыққан сөз зат есімнің қай түріне жатады?
Ба быс
Қал ? мақ
Жо (.......) лант
Ұс маша
Бал бақ
«Ребус» шешу.Суретті ребус шешу
Д а ң ғ о й
Даңғой-сөзіне синоним тап
Жұмбақ сурет «9 құс» (Тамшылардағы әріпті табу арқылы құстардың атын шешеді)
(Сөз жұмбақтың әрбір сөзін дұрыс тапқан оқушы, тамшы болып, Сырдария өзеніне өз
үлесін қосады.)
Өз тәжірибемде көрсеткендей, оқушылар ойын түрінде берілген қызық та, шытырман
тапсырмаларды үлкен ынтамен орындайды. Мен құрастырған бұл тапсырмалар мектеп
оқулығындағы қалыпты және құрғақ мәтіндерді және жаттығуларды айқын анықтап
түсінуге, орындауға өте қолайлы.
Осындай тапсырмаларды пайдалану кезінде өз беттерімен әртүрлі сөзжұмбақтар
құрастырған оқушылар бар, бұл сабақ барысында логикалық тапсырмаларды
пайдаланудың нәтижесі деп ойлаймын.
Сонымен қазақ тілі, әдебиеттік оқу сабақтарында оқушының логикалық ойлау
қабілетін арттыру – теориялық білімдерін тереңдетуге, сауатты сөйлеу дағдыларын
жетілдіруге, жаңа сөздердің сырын ұғуға икемдейді. Оқушының шығармашылық іс -
әрекетін бейімдейтін, ақыл – ойын дамытатын құралдардың бірі – логикалық
қызықты тапсырмалар болып табылатындықтан , күнделікті сабақ логикаға
негізделген дидактикалық тапсырмаларды орындаумен аяқталса деймін
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.