Түсінік
хат
Республикамыздың егемендік алып,
тіліміздің мәртебеге ие болуына байланысты қазақ мектептерінің білім беру
саласында көптеген оң өзгерістер болып жатқанын баршамызға аян. Тіл мамандарына
оқу процесінде оқушының сөйлеу қабілетінің дамуына әсер ететін жайға көп көңіл
бөлу қажет. Себебі тілі жетік оқушы барлық гуманитарлық пәндерден жақсы нәтиже
көрсете алады. Ал тілі дамымаған шәкірт біліп тұрған білімін өз дәрежесінде
жеткізе алмай қиналады.
Тіл дамыту дегеніміз – тілдің
жетілуі, оны дұрыс, әдемі қолдану. Тілдік норма жетілу үшін оқушының ауызекі
сөйлеу тілін, жазба тілін дамытқан жөн. Осы мақсатпен мен тіл дамыту курсында
оқушыларға еркін тақырып аясында ауызша мәтіндер құрастыруға, өздері оқыған
шығармаларын мазмұндап, көркемдеп баяндауға, ертегі, әңгіме құрауға үйретемін.
Сөйлеу арқылы ауызша тіл дамыса, еркін тақырыпқа жазылған мақала, эссе,
ойтолғау, әңгіме, мазмұндама, шағын шығарма жазу арқылы жазба тілді дамытуға
болады. Әр сыныпта бегілі бір тақырыптар қайта қайталанғанымен оқушылардың жас
ерекшелігіне қарай жұмыс көлемі күрделенетіні анық. Осы тіл дамыту курсына
жасалған бағдарламам арқылы нәтижелі көрсеткішке жеткенімді өз тәжірибемнен
байқадым.
Тіл дамыту үйірмесі бойынша
апталық сағаты – 1сағат, жылдық сағаты – 34 сағат.
Мақсаты: орыс
және өзге ұлт балаларының қазақ тілін жете меңгеруі, оқушының қабілетінің жеке
дамуы, шығармашылық ойлау қабілетінің дамуы және рухани ішкі дүниесін
тәрбиелеу.
Міндеттері
:
- орыс тілді
мектеп оқушыларының қазақ тілінде ауызша, жазбаша қарым-қатынас жасау
қабілеттерін арттыру.
- сөздердің
лексикалық – логикалық үйлесімі келіскенде ғана сөз мағыналы болатынын
ұғындыру.
- тұлғаның ең
басты функциялық сапалары белсенділік, шығармашыл тұрғыда ойлауға және шешім
қабылдай алуға үйрету.
Жүктемесі үйірме
жұмысы 8 – сынып оқушыларына арналған. Аптасына 1 сағат бөлінеді. Жалпы жылдық
сағат саны – 34.
Бағдарламаны
іске асыру шарттары :
-
Балалардың
толық қатысуы;
-
Семинарларға,
педагогикалық және әдістемелік кеңестерге қатысу;
-
Балалардың
жас ерекшеліктерін ескеру;
Күтілетін нәтиже :
Бағдарлама
нәтижесінде оқушылардың бойында Отанға деген сүйіспеншілік, ұлттық рух, ұлттық
мақтанышы, ұлттық намысы, ана тілі мен ұлттық мәдениеті қалыптасады. Инабатты,
ел-жұртын, атамекенін сүйетін, салт-дәстүрін сыйлайтын, үлкенге құрмет, кішіге
ізет көрсете алатын нағыз ұлттық намысы жоғары, ұлтжанжы азамат болып шығады.
Пайдаланған
әдебиеттер:
1.Қазақ тілі мен
әдебиеті орыс мектебінде.Республикалық ғылыми-педагогикалық басылым.
2010,2011,2012,2013ж.
2.Қазақ тілі,
оқулық - тесті. Шың кітап, Алматы 2012ж.
Тақырыптардың
сағаттық бөлінісі (34 сағат)
|
№
|
Сабақтың
тақырыбы
|
Сағаты
|
Күні
|
Сабақтың түрі
|
|
1
|
«Қоңыр күз»
|
1
|
|
Мәтінмен
жұмыс
|
|
2
|
Күз
байлықтары
|
1
|
|
Диалог
|
|
3
|
«Мемлекеттік
тіл – қазақ тілі»
|
1
|
|
Ой
толғау
|
|
4
|
Менің
отбасым
|
1
|
|
Шығармашылық
сабақ
|
|
5
|
Дұрыс,
мәнді сөйлеудің негізгі шарттары.
|
1
|
|
Дәріс
сабақ
|
|
6
|
Ұлттық
ойындар
|
1
|
|
Ойын
сабағы
|
|
7
|
Тірек сөздер
арқылы мәтін құрау
|
1
|
|
Мәтін
құрау
|
|
8
|
Еліміздегі
жаңалықтар
|
1
|
|
Мақала
|
|
9
|
Өмірімдегі
қызықты оқиға
|
1
|
|
Эссе
жазу
|
|
10
|
«Еліміз
туралы»
|
1
|
|
Сайыс
сабағы
|
|
11
|
Ы.Алтынсарин
|
1
|
|
Ізденіс
сабағы
|
|
12
|
«Қара
күз»
|
1
|
|
Әңгіме
құрап,баяндау
|
|
13
|
Қазақ
ұлттық музыкалық аспаптары
|
1
|
|
Ізденіс
сабағы
|
|
14
|
Қыс
келді
|
1
|
|
Суретке
қарап мәтін құрау
|
|
15
|
«Астана-еліміздің
бас қаласы »
|
1
|
|
Дәріс
сабағы
|
|
16
|
Абай
өлеңдері
|
1
|
|
Мәнерлеп
оқу
|
|
17
|
«Жаңа
жыл – жарқын мереке »
|
1
|
|
Шығарма
|
|
18
|
Әдептілік
қағидалары
|
1
|
|
Ой
бөлісу
|
|
19
|
Менің
досым
|
1
|
|
Мінездеме
беру
|
|
20
|
Қысқы
ойындар
|
1
|
|
Мәтін
құрау
|
|
21
|
Қоғамдық
орындарда өзін-өзі ұстау
|
1
|
|
Дәріс
сабақ
|
|
22
|
Уақытты
үнемдеу қажет
|
1
|
|
Пікірталас
|
|
23
|
Мақал –
мәтелдер
|
1
|
|
Оқып,түсінік
беру
|
|
24
|
Мамандық
туралы
|
1
|
|
Пікір
алысу
|
|
25
|
Мұражайда
|
1
|
|
Ой
бөлісу
|
|
26
|
«Анама
сыйлық»
|
1
|
|
Шығарма
|
|
27
|
«Наурыз
мейрамы»
|
1
|
|
Сұхбат
құру
|
|
28
|
«Төрт
түлік мал»
|
1
|
|
Оқығанын
баяндау
|
|
29
|
Табиғат
тағдыры-біздің тағдырымыз
|
1
|
|
Пікір
айту
|
|
30
|
Орал
қаласы
|
1
|
|
Мәтін
құрау
|
|
31
|
Менің
сүйікті ұстазым
|
1
|
|
Әңгімелеу
|
|
32
|
Дүние
жүзі халықтарының бірлігі күні
|
1
|
|
Ой
бөлісу
|
|
33
|
«Ұлан –
ел қорғаны»
|
1
|
|
Ой
бөлісу
|
|
34
|
Табиғат
аясында
|
1
|
|
Саяхат
сабағы
|
Макаров
жалпы орта білім беретін мектебінің қазақ тілі және әдебиеті пәні мұғалімі
Муханов Бауржан Сагингалиевичтің қазақ тілі және әдебиеті бойынша 8-сыныпқа
арналған « Тіл дамыту» атты үйірмесіне арналған авторлық бағдарламасына
ПІКІР
Адамның
бойындағы қабілетті жетілдіру, оның өшуіне жол бермеу, яғни, ол адамның рухани
күшін нығайту – өзін-өзі танып білу деген сөз. Қазақстан Республикасының орта
білімді жетілдіру Концепциясында айтылғандай, «Қабілеттілік – білімге ең
қажетті мақсат».
Оқушылардың өзара
жеке тұлғалық қарым-қатынастарын қалыптастыруда шығармашылық дағдыларын
жетілдіруде аянбай еңбек етіп жатқан қазақ тілі және әдебиеті пәні мұғалімі
Муханов Бауржан Сагингалиевич. Ол Макаров жалпы орта білім беретін мектебінде
20 жылдан аса еңбек етуде.
Бауржан
Сагингалиевичтің 8-сыныпқа арналған «Тіл дамыту » үйірмесіне арналған авторлық
бағдарламасының құрылымы, мазмұны жағынан 8-сынып оқушыларының деңгейіне сай
құрылған.
Мұғалімнің қазақ
тілін үйретудегі басты мақсаты – оқушы қабілетінің жеке дамуы, шығармашылық
ойлау қабілетін дамыту және рухани ішкі дүниесін тәрбиелеу. Ол үшін әр түрлі
тілдік қызмет формасын таңдаған. Олар : диалог,сараптама-әңгімелеу, шығарма,
пікір сайыс, ізденіс, жарыс, зерттеу, ойын т.б сабақтары.
Қорыта келе,
орыс және өзге ұлт балаларының қазақ тілін меңгертуде қабілеттерін дамытып,
көркем әдеби тілде жеткізуге, ұйымшылдық қабілетін оятып, ынтымақтастыққа
тәрбиелеуде бұл бағдарламаның септігі тиетініне сенемін.
Ұсыныс : Ұстаздың
«Тіл дамыту» бағдарламасы әдістемелік бірлестік отырысында талқыланды. Бірлестік
мүшелерінің ұсынысымен келісемін және аудандық білім бөлімінің сараптама
кеңесінің отырысында қарастыруға жіберуге ұсыныс жасаймын.
Пікір беруші: І санатты тарих пәнінің мұғалімі
Г.А.Жакиева
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.